Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

Chào Luật sư, hiện tại tôi có ký kết hợp đồng lao động với một doanh nghiệp. Trong hợp đồng chúng tôi có thỏa thuận về mức đóng bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, tôi chưa hiểu rõ quy định của pháp luật về mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Vậy, Luật sư cho tôi hỏi, bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? Tôi có nhất thiết phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không? Mong Luật sư tư vấn giúp tôi. Tôi xin cảm ơn.

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Sau đây, Luật sư X xin giải đáp thắc mắc của bạn như sau

Căn cứ pháp lý

Nội dung tư vấn

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo đảm thay thế; hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm; hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động; bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động; hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Bảo hiểm xã hội gồm có 2 loại hình là bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện. Căn cứ theo Điều 3, Luật bảo hiểm xã hội 2014; khái niệm bảo hiểm xã hội bắt buộc được hiểu như sau: “Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia”
Bảo hiểm xã hội bắt buộc được áp dụng cho những đối tượng nhất định theo quy định của Pháp luật. Trong đó người tham gia BHXH bắt buộc sẽ phải tuân thủ các quy định chung về mức đóng; phương thức và thời gian đóng để được hưởng các chế độ BHXH…

Đặc điểm của bảo hiểm xã hội bắt buộc

Dựa trên các quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014; bảo hiểm xã hội bắt buộc có những đặc điểm cơ bản dưới đây

Việc tham gia loại bảo hiểm này mang tính chất bắt buộc

Việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không phụ thuộc vào ý chí của người lao động mang tính chất bắt buộc; người lao động và người sử dụng lao động buộc phải thực hiện nghiêm túc.
Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định các đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; trường hợp vi phạm quy định về việc việc tham gia bảo hiểm xã hội thì bị xử phạt theo quy định.

Pháp luật quy định cụ thể về mức đóng và phương thức đóng bảo hiểm xã hội

Nếu trong trường hợp người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; thì người tham gia được lựa họn phương thức đóng (hàng tháng hoặc 03 tháng một lần,…) và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội; thì người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được ấn định cụ thể.
Cụ thể, Điều 85 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về mức đóng và phương thức đóng của người lao động; Điều 86 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về mức đóng và phương thức đóng của người sử dụng lao động.

Người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng nhiều chế độ hơn

Đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; họ sẽ được hưởng các chế độ sau: ốm đau; thai sản; lương hưu; tử tuất; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Ở trong những trường hợp cụ thể; các chế độ cụ thể thì pháp luật đặt ra cho họ những điều kiện nhất định phải đáp ứng.

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? — Hình ảnh minh họa

Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Không phải người lao động nào cũng thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được quy định tại Khoản 1, Điều 2, Luật bảo hiểm xã hội 2014; bao gồm các đối tượng sau:

Người lao động

Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn; hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ; hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng; kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
Cán bộ, công chức, viên chức;

Công nhân quốc phòng, hạ sĩ quan

Công nhân quốc phòng, công nhân công an; người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;
Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;

Chủ thể khác

Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;
Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

Như vậy bảo hiểm xã hội bắt buộc được áp dụng cho rất nhiều các đối tượng khác nhau. Việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; sẽ giúp người lao động được hưởng nhiều lợi ích hơn so với bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Các chế độ của bảo hiểm xã hội bắt buộc

Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng 5 chế độ cơ bản; cụ thể là: Chế độ ốm đau; chế độ thai sản; chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; chế độ hưu trí; chế độ tử tuất.
So với người lao động tham gia BHXH tự nguyện; thì người lao động tham gia BHXH bắt buộc có thêm 3 chế độ là chế độ ốm đau; thai sản và chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Sự cần thiết của bảo hiểm xã hội đối với đời sống hiện nay

Sự ra đời của BHXH với tư cách là một thiết chế xã hội; những tranh chấp cũng như những khó khăn được giải quyết một cách ổn thoả và có hiệu quả nhất. Đó cũng chính là cách giải quyết chung nhất cho xã hội loài người trong quá trình phát triển: Sự chia sẻ (mà thuật ngữ chuyên môn gọi là “sự san sẻ, sự chia nhỏ rủi ro”).
Sự xuất hiện của BHXH là một tất yếu khách quan; khi mà mọi thành viên trong xã hội đều cảm thấy sự cần thiết phải tham gia hệ thống BHXH và sự cần thiết được BHXH. Từ khía cạnh kinh tế thì tham gia BHXH; và được BHXH là sự phản ánh một quy luật có tính khách quan: quy luật cung – cầu.
Vì vậy, BHXH đã trở thành nhu cầu và quyền lợi của người lao động và được thừa nhận là một nhu cầu tất yếu khách quan; một trong những quyền lợi của con người; như trong Tuyên ngôn nhân quyền của Đại hội đồng Liên hợp quốc đã nêu.

Có thể bạn quan tâm

Thông tin liên hệ Luật Sư X

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Sư X về “Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?“. Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc cần tư vấn về Xác nhận tình trạng hôn nhân; Xác nhận độc thân; Hợp thức hóa lãnh sự; Thành lập công ty vui lòng liên hệ qua hotline: 0833 102 102. Hoặc qua các kênh sau:

FB: www.facebook.com/luatsux

Tiktok: https://www.tiktok.com/@luatsux

Youtube: https://www.youtube.com/Luatsux

Câu hỏi thường gặp

Quỹ bảo hiểm xã hội là gì?

Theo quy định tại Khoản 4 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014; Quỹ bảo hiểm xã hội là quỹ tài chính độc lập với ngân sách nhà nước, được hình thành từ đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và có sự hỗ trợ của Nhà nước

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội được xác định như thế nào?

Theo quy định tại Khoản 5 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014; Thời gian đóng bảo hiểm xã hội là thời gian được tính từ khi người lao động bắt đầu đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi dừng đóng. Trường hợp người lao động đóng bảo hiểm xã hội không liên tục thì thời gian đóng bảo hiểm xã hội là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.