Thời gian gần đây, phong trào hiến đất để mở đường diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương. Pháp luật hiện nay không có quy định quy định cụ thể về hiến đất làm đường. Mặc dù vậy, dựa trên thực tế và cách giải thích phổ biến, có thể hiểu rằng hiến đất để làm đường sẽ không phải là trường hợp bị Nhà nước thu hồi đất nên khi người dân hiến đất để làm đườn sẽ không được bên Nhà nước hỗ trợ hay bồi thường. Xin mời các bạn độc giả cùng tìm hiểu qua bài viết của Luật sư X để hiểu và nắm rõ được những quy định về “Thủ tục hiến đất làm đường” có thể giú các bạn độc giả hiểu sâu hơn về pháp luật.
Căn cứ pháp lý
Khái niệm về hiến đất
Hiện nay quy định pháp luật hiện hành không giải thích “hiến đất” là gì. Theo từ điển tiếng Việt, hiến đất được hiểu là cho tài sản của mình một cách tự nguyện, không bắt buộc cho người khác. Do vậy, việc hiến đất chính là người sử dụng đất tự nguyện tặng cho một phần đất của mình cho chủ thể khác để sử dụng vì một mục đích nào đó, thường là mục đích chung.
Theo đó, có thể hiểu rằng hiến đất là việc mà người có quyền sử dụng đất tặng cho quyền sử dụng đất của mình cho một cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức nào đó, mà ở đây là yêu cầu xác lập việc thay đổi quyền sử dụng đất của người có quyền sử dụng đất.
Người dân hay bị nhầm lẫn giữa hiến đất và thu hồi đất. Tuy nhiên, có thể hiểu nếu thu hồi đất là quy định bắt buộc phải tuân theo, người bị thu hồi đất không thực thi thì sẽ bị phạt theo từng trường hợp cụ thể thì hiến đất lại hoàn toàn ngược lại, hiến đất hoàn toàn là sự tự nguyện của chủ sở hữu.
Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 146 Luật đất đai 2013 quy định như sau: “Cộng đồng dân cư xây dựng, chỉnh trang các công trình phục vụ lợi ích chung của cộng đồng bằng nguồn vốn do nhân dân đóng góp hoặc Nhà nước hỗ trợ thì việc tự nguyện góp quyền sử dụng đất, bồi thường hoặc hỗ trợ do cộng đồng dân cư và người sử dụng đất đó thỏa thuận”
Theo đó có thể hiểu, hiến đất không phải là trường hợp thu hồi đất nên khi người dân hiến đất sẽ không được Nhà nước hỗ trợ hay bồi thường.
Trên thực tế, hiến đất vẫn có việc hiến đất không điều kiện hoặc hiến đất có điều kiện.
Quy định của pháp luật về hiến đất làm đường
Hiến đất và thu hồi đất
Theo quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước quyết định thu hồi đất khi:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
- Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai;
- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Thu hồi đất là quy định bắt buộc phải tuân theo. Nếu người bị thu hồi đất không thực thi thì sẽ bị phạt theo từng trường hợp cụ thể. Trái ngược với sự bắt buộc của thu hồi đất, hiến đất là sự tự nguyện của chủ sở hữu.
Khoản 4 Điều 146 Luật đất đai 2013 quy định: cộng đồng dân cư xây dựng, chỉnh trang các công trình phục vụ lợi ích chung của cộng đồng bằng nguồn vốn do nhân dân đóng góp hoặc Nhà nước hỗ trợ thì việc tự nguyện góp quyền sử dụng đất, bồi thường hoặc hỗ trợ do cộng đồng dân cư và người sử dụng đất đó thỏa thuận.
Hiến đất không thuộc trường hợp thu hồi đất nên sẽ không được Nhà nước hỗ trợ hay bồi thường. Dù vậy, chủ sở hữu đất sẽ có hai hình thức hiến đất như sau:
- Hiến không điều kiện: tự nguyện hiến đất mà không đòi hỏi bất cứ điều gì, bởi vì sau đó, chủ đất sẽ có được hưởng lợi nhiều nhất khi thuận tiện kinh doanh hoặc đất tăng giá
- Hiến có điều kiện: chủ đất có quyền yêu cầu những người được hưởng lợi trực tiếp từ con đường này phải bồi thường hoặc hỗ trợ cho chủ đất một khoản nhất định một cách hợp tình, hợp lý
Mẫu đơn hiến đất làm đường
Thủ tục hiến đất làm đường
Trên thực tế, việc hiến đất có thể bao gồm hiến đất không điều kiện hoặc hiến đất có điều kiện, trong đó:
– Hiến đất không có điều kiện: Người sử dụng đất tự nguyện hiến đất mà không cần điều kiện gì;
– Hiến đất có điều kiện: Chủ đất có quyền khi hiến đất để làm lối đi chung vẫn có quyền yêu cầu người sở hữu đất liền kề được hưởng lợi trực tiếp từ thửa đất đó bồi thường hoặc hỗ trợ cho mình một phần bồi thường hợp tình, hợp lý dựa trên sự thỏa thuận của tất cả các bên.
Theo đó, các hộ gia đình liền kề cùng sử dụng trên lối đi đó tự thỏa thuận về vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi, đảm bảo thuận tiện cho việc đi lại và tránh gây phiền hà cho các bên
Hiện nay việc hiến đất làm lối đi chung có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, trong đó phổ biến là hiến đất dưới hình thức tặng cho tài sản, do vậy trước khi làm thủ tục hiến đất tại cơ quan Nhà nước, chủ đất cần làm hợp đồng tặng cho tài sản, trong đó nêu rõ vị trí, diện tích đất tặng cho.
Sau khi hiến đất làm đường đi chung sẽ làm thay đổi về quyền sử dụng đất đai, khi đó bên hiến đất nộp đơn, Giấy chứng nhận (nếu có), hợp đồng hoặc bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cho Văn phòng đăng ký đất đai. Văn phòng đăng ký đất đai kiểm tra, cập nhật vào hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai và thể hiện trên Giấy chứng nhận nếu có yêu cầu.
Cụ thể, căn cứ Luật Đất đai 2013 và Nghị định 43/2014/NĐ-CP các bước hiến đất làm lối đi chung thực hiện như sau:
Bước 1: Lập hợp đồng tặng cho bất động sản
Lưu ý: Hợp đồng tặng cho được lập bằng văn bản và công chứng, chứng thực hoặc phải đăng ký, nếu bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định pháp luật.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất để cập nhật biến động đất.
Hồ sơ gồm các giấy tờ:
– Đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất;
– Hợp đồng tặng cho bất động sản đã có công chứng, chứng thực thỏa thuận rõ về việc các bên hiến đất làm đường đi chung.
– Bản gốc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;
– Giấy tờ tùy thân: Chứng minh thư nhân dân hoặc Căn cước công dân…
– Sơ đồ thể hiện vị trí, kích thước phần diện tích thửa đất.
Bước 3: Tiếp nhận và xử lý
Sau khi tiếp nhận hồ sơ và đối chiếu hồ sơ, trường hợp hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ cập nhật vào hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai và cập nhật trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền trên đất.
Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, Văn phòng đăng ký đất đai trả hồ sơ và yêu cầu chủ sở hữu hoàn thành hồ sơ.
Khuyến nghị
Với phương châm “Đưa luật sư đến ngay tầm tay bạn”, Luật sư X sẽ cung cấp dịch vụ pháp lý tới quý khách hàng. Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành và đội ngũ chuyên gia pháp lý chuyên nghiệp, chúng tôi sẽ hỗ trợ khách hàng tháo gỡ vướng mắc, không gặp bất kỳ trở ngại nào.
Mời các bạn xem thêm bài viết
- Mẫu cam kết hiến đất làm đường chi tiết năm 2023
- Thủ tục hiến đất làm lối đi chung năm 2022
- Mẫu đơn hiến đất làm đường đi chung mới 2022
Thông tin liên hệ
Luật sư X sẽ đại diện khách hàng để giải quyết các vụ việc có liên quan đến vấn đề “Thủ tục hiến đất làm đường” hoặc các dịch vụ khác liên quan như là tra cứu số giấy phép lái xe theo cmnd. Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành và đội ngũ chuyên gia pháp lý dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ hỗ trợ quý khách hàng tháo gỡ vướng mắc, không gặp bất kỳ trở ngại nào. Hãy liên lạc với số hotline 0833.102.102 để được trao đổi chi tiết, xúc tiến công việc diễn ra nhanh chóng, bảo mật, uy tín.
- FB: www.facebook.com/luatsux
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@luatsux
- Youtube: https://www.youtube.com/Luatsux
Câu hỏi thường gặp
Theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013, khi có tranh chấp xảy ra, pháp luật ưu tiên các bên sẽ tự tiến hành hòa giải với nhau, nếu không tự hòa giải được sẽ tiến hành làm đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân xã, phường tại nơi có đất.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp: Điều 203 Luật đất đai năm 2013 quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp như sau:
– Nếu lối đi được công nhận trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì sẽ khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi đang có đất. Các bên nộp hồ sơ khởi kiện, đóng án phí và xử lý tranh chấp theo đúng thủ tục tố tụng.
– Nếu lối đi không được công nhận trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì có thể lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:
+ Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân có cấp thẩm quyền:
* Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính
* Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính
+ Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Còn trong trường hợp, đã hiến đất để làm đường nhưng sau một thời gian không còn sử dụng con đường đó nữa thì người dân cũng có thể được xem xét để được giao lại đất, cụ thể là lúc này người dân cần chuẩn bị các giấy tờ theo quy định tại Điều 4 Thông tư 30/2014/TT-BTNMT quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành như sau:
“1. Người xin giao đất, thuê đất nộp 01 bộ hồ sơ các giấy tờ quy định tại Điểm a và Điểm d Khoản 1 Điều 3 của Thông tư này;
2.Hồ sơ trình Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi là cấp huyện) quyết định giao đất, cho thuê đất do Phòng Tài nguyên và Môi trường lập gồm:
a) Các giấy tờ quy định tại Khoản 1 Điều này;
b) Văn bản thẩm định nhu cầu sử dụng đất; thẩm định điều kiện giao đất, cho thuê đất quy định tại Khoản 3 Điều 58 của Luật Đất đai và Điều 14 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
c) Tờ trình kèm theo dự thảo quyết định giao đất (Mẫu số 02) hoặc dự thảo quyết định cho thuê đất (Mẫu số 03) ban hành kèm theo Thông tư này.”
Có thể thấy rằng là khi muốn có lại mảnh đất mà người dân đã hiến ra làm đường nông thôn nhưng sau này con đường đấy không đi đến nữa, không có nhu cầu sử dụng nữa và ủy ban nhân dân các cấp đồng ý thì người phải làm hồ sơ xin giao lại mảnh đất đó .
Như vậy, hiến đất làm đường là một quyền của công dân, khi nhà nước cần đất để làm đường có thể kêu gọi người dân hiến đất tự nguyện để phát triển các công trình công cộng cũng như góp phần làm khang trang, phát triển nông thôn mới, giao thông tiện lợi.
