Sáng ngày 05/04/2021, với 468/468 Đại biểu Quốc hội có mặt tán thành, Quốc Hội đã bầu ông Nguyễn Xuân Phúc giữ chức Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhiệm kỳ 2016 – 2021. Tân Chủ tịch nước Nguyễn Xuân phúc trước khi được giữ chức vụ này đã giữ chứ Thủ tướng Chính phủ. Sự kiện này đã khiến nhiều người thác mắc rằng từ Thủ tướng chính phủ sang làm Chủ tịch nước thì có được gọi là “bước thăng tiến” trong công việc hay không? Làm Chủ tịch nước là “lên” hay “xuống”. Để hiểu rõ hơn về vấn đề, hãy tham khảo bài viết dưới đây của Luật Sư X nhé.
Căn cứ pháp lý
Hiến pháp năm 2013
Nội dung tư vấn
Thủ tướng Chính phủ
Thủ tướng CP là gì?
Căn cứ theo quy định của Hiến pháp năm 2013, Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao; báo cáo công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước.
Thủ tướng Chính phủ do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
Quyền của Thủ tướng CP
Chính phủ là cơ quan Hành chính cáo nhất trong cả nước. Thủ trướng chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, nắm trong tay quyền hành pháp cao nhất của Chính phủ. Ông Nguyễn Xuân Phúc khi giữ chức vụ Thủ tướng Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạn sau:
- Lãnh đạo công tác của Chính phủ;
- lãnh đạo việc xây dựng chính sách và tổ chức thi hành pháp luật;
- Lãnh đạo và chịu trách nhiệm về hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương, bảo đảm tính thống nhất và thông suốt của nền hành chính quốc gia;
- Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thứ trưởng, chức vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ;
- Phê chuẩn việc bầu, miễn nhiệm và quyết định điều động, cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
- Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ văn bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Ủy ban Nhân dân, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên;
- Đình chỉ việc thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, đồng thời đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ;
- Quyết định và chỉ đạo việc đàm phán, chỉ đạo việc ký, gia nhập điều ước quốc tế thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ;
- Tổ chức thực hiện điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
- Thực hiện chế độ báo cáo trước Nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền giải quyết của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Chủ tịch nước
Chủ tịch nước là gì?
Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, thay mặt nhà nước trong quan hệ đối nội và đối ngoại.
Chủ tịch nước do Quốc hội bầu, miễn nhiệm và bãi nhiệm theo đề nghị của Uỷ ban thường vụ Quốc hội trong số các đại biểu Quốc hội.
Nhiệm kì của Chủ tịch nước theo nhiệm kì của Quốc hội là 5 năm.
Khi Quốc hội hết nhiệm kì, Chủ tịch nước tiếp tục làm nhiệm vụ Chủ tịch nước cho đến khi Quốc hội khóa mới bầu Chủ tịch nước mới.
Quyền của Chủ tịch nước
Khi đã trở thành Chủ tịch nước, ông Nguyễn Xuân phúc sẽ có quyền và nghĩa vụ sau: Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ.
Cụ thể theo quy đình của Hiến pháp 2013:
- Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh;
- Thống lĩnh các lực lượng vũ trang nhân dân và giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh;
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
- Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ;
- Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, công bố quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh, công bố quyết định đại xá;
- Căn cứ vào nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp Uỷ ban thường vụ Quốc hội không thể họp được, ban bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc trong địa phương;
- Đề nghị Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem xét lại pháp lệnh trong thời hạn mười ngày kể từ ngày pháp lệnh được thông qua; nếu pháp lệnh đó vẫn được Uỷ ban thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kì họp gần nhất;
- Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh án, Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân nhân tối cao;
- Quyết định phong hàm, cấp sĩ quan cấp cao trong lực lượng vũ trang nhân dân; hàm, cấp đại sứ, những hàm, cấp nhà nước trong các lĩnh vực khác; quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, giải thưởng nhà nước và danh hiệu vinh dự nhà nước;
- Cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam; tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài; tiến hành đàm phán, kí kết điểu ước quốc tế nhân danh Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với người đứng đầu nhà nước khác; trình Quốc hội phê chuẩn điều ước quốc tế, trừ trường hợp cần trình Quốc hội quyết định;
- Quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam, cho thôi quốc tịch Việt Nam hoặc tước quốc tịch Việt Nam;
- Quyết định đặc xá.
Tóm lại
Cho dù ông Nguyễn Xuân Phúc có làm Thủ tướng Chính phủ hay Chủ tịch nước thì cũng không thể vì thế mà đen ra so sánh quyền năng của hai loại chức danh này. Bởi Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, người thay mặt cho Nhà nước trong lĩnh vực đối nội đối ngoại của quốc gia. Còn Thủ tướng chính phủ là người đứng đầu trong lĩnh vực hành pháp, thực hiện chức năng chấp pháp của mình trước Quốc hội.
Hai chức danh này là không thể so sánh với nhau, để xem cái nào chức cao quyền rộng hơn. Bởi để có thể so sánh ta cần đặt chúng trên cùng một hệ thuộc. Hai chức danh này đều nắm giữa những vai trò quan trọng khác nhau trong bộ máy nhà nước.
Câu hỏi thường gặp
Ông Nguyễn Xuân Phúc sinh ngày 20/7/1954, hiện 67 tuổi, là cử nhân Kinh tế, quê ở Quảng Nam. Ông là Uỷ viên Trung ương Đảng khoá X, XI, XII, XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị khóa XI, XII, XIII; đại biểu Quốc hội 3 khoá XI, XIII và XIV.
Các chức vụ ông Nguyễn Xuân Phúc đã giữ như: Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ. Năm 2011, ông được bầu giữ chức vụ Phó Thủ tướng Chính phủ.
Ngày 05/04/2021 chính thức trở thành Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam nhiệm kì 2016 – 2021.
Căn cứ vào Điều 80 Hiếp pháp Việt Nam 2013 thì CTN có những quyền và nghĩa vụ sau:
– Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh;
– Đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét lại pháp lệnh trong thời hạn mười ngày, kể từ ngày pháp lệnh được thông qua, nếu pháp lệnh đó vẫn được Ủy ban thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất;
– Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ;
– Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm phán các Tòa án khác, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định đặc xá; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, công bố quyết định đại xá;
– Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh dự nhà nước; quyết định cho nhập quốc tịch, thôi quốc tịch, trở lại quốc tịch hoặc tước quốc tịch Việt Nam;
– Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh, quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải quân; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban thường vụ Quốc hội, công bố, bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp Ủy ban thường vụ Quốc hội không thể họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương;
– Tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm; quyết định cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phong hàm, cấp đại sứ; quyết định đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế quy định tại khoản 14 Điều 70; quyết định phê chuẩn, gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế khác nhân danh Nhà nước.
Nhiệm kì của Chủ tịch nước được tính theo nhiệm kì của Quốc hội là 05 năm.
Miễn nhiệm là hình thức khi mà cán bộ, công chức không hoàn thành nhiệm vụ hoặc do cán bộ, công chức đó chủ động yêu cầu, đề nghị xin cho thôi giữ chức vụ mặc dù chưa hết nhiệm kỳ, chưa hết về thời gian bổ nhiệm.
Mời bạn đọc xem thêm bài viết Miễn nhiệm là gì? Các vấn đề pháp lý về miễn nhiệm hiện nay.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Sư X, mọi thắc mắc của quý vị xin liên hệ 0833.102.102
