Người bào chữa trong vụ án hình sự được quy định như thế nào?

Quyền bào chữa được ghi nhận là một trong những quyền quan trọng của người bị buộc tội. Đây được là phương tiện pháp lý cần thiết để bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Vậy gười bào chữa trong vụ án hình sự là gì? Trường hợp bắt buộc có người bào chữa trong vụ án hình sự? Hãy cùng Luật sư X tìm hiểu về vấn đề này nhé?

Căn cứ pháp lý

Luật tố tụng hình sự 2015

Người bào chữa là gì?

Người bào chữa (NBC) là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa. NBC có thể là:

• Luật sư
• Người đại diện của người bị buộc tội
• Bào chữa viên nhân dân
• Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý

Người bào chữa chỉ định là gì?

Quyền bào chữa được xem như là phương tiện pháp lý cần thiết để bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của người bị buộc tội. Thông thường sự tham gia của NBC phụ thuộc vào ý chí của bị can; bị cáo; người bị tạm giữ hay người bị bắt. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt luật quy định sự tham gia của NBC vào trong vụ án không phụ thuộc vào ý chí của bị can; bị cáo. Trường hợp này pháp luật gọi là chỉ định NBC. Những người được chỉ định được gọi là NBC chỉ định.

Sự tham gia bắt buộc của NBC trong TTHS là một chế định đầy tính nhân văn của BLTTHS. Điều này tiếp tục được phát huy tại BLTTHS 2015. Quy định của luật về sự tham gia của NBC vào trong vụ án không phụ thuộc vào ý chí của bị can, bị cáo như là sự nhân đôi bảo đảm quyền bào chữa cho người bị buộc tội.

Trường hợp bắt buộc phải có người bào chữa

Trong 2 trường hợp đặc biệt sau nếu như những chủ thể có quyền được lựa chọn NBC mà không thực hiện quyền của mình thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải chỉ định NBC cho họ tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015 để bảo đảm quyền và nghĩa vụ của họ được thực hiện một cách đúng pháp luật và được pháp luật bảo vệ.

Trường hợp 1

Người bị buộc tội là bị can; bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù, tù chung thân, tử hình. Với việc quy định bắt buộc phải có NBC với bị can, bị cáo có mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm, tù chung thân, tử hình (mức hình phạt của tội phạm đặc biệt nghiêm trọng) đã cho thấy pháp luật nước ta luôn chú trọng bảo vệ tối đa quyền con người.

Trường hợp 2

Người bị buộc tội có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi. Nếu người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích không mời NBC thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải đảm bảo quyền bào chữa đối với người bị buộc tội có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi.

Thời điểm tham gia bào chữa

NBC tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can. Trường hợp bắt, tạm giữ người thì NBC tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ. Trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để NBC tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.”

Mặt khác, trong trường hợp bắt, tạm giữ người thì NBC tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ. Trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.

Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của luật sư X. Hãy liên hệ qua số điện thoại: 0833.102.102

Câu hỏi thường gặp