Trên thực tế có rất nhiều sự cố nằm ngoài khả năng kiểm soát của các bên trong Hợp đồng dẫn đến một; hoặc cả hai bên trong Hợp đồng không thể thực hiện được Hợp đồng. Không phải mọi trường hợp các bên trong hợp đồng đều phải chịu trách nhiệm đối với vi phạm nghĩa vụ. Hợp đồng do mình gây ra nếu vi phạm đó thuộc trường hợp miễn trách nhiệm trong hợp đồng. Pháp luật có quy định các trường hợp miễn trách nhiệm trong hợp đồng để dự liệu các trường hợp trên. Vậy Có được miễn trách nhiệm do thực hiện quyết định của Nhà nước?
Hãy cùng Luật sư X tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Vi phạm hợp đồng trong thương mại là gì?
Theo quy định của pháp luật thương mại Việt Nam tại khoản 12 Điều 3 Luật Thương mại 2005 quy định: “Vi phạm hợp đồng là một bên không thực hiện; thực hiện không đầy đủ hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ theo thỏa thuận giữa các bên; hoặc theo quy định của luật này”. Và theo khoản 13 Điều 3 Luật thương mại 2005 quy định: “Vi phạm cơ bản là sự vi phạm hợp đồng của một bên gây thiệt hại cho bên kia đến mức làm cho bên kia; không đạt được mục đích của việc giao kết hợp đồng”.
Hành vi vi phạm hợp đồng là căn cứ pháp lý để áp dụng đối với tất cả các hình thức chế tài do vi phạm hợp đồng và mức phạt vi phạm hợp đồng. Hành vi vi phạm hợp đồng là xử sự của các chủ thể hợp đồng không phù hợp với các nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng. Trong thực tiễn để xác định việc có hay không một hành vi vi phạm hợp đồng thương mại; phải chứng minh được hai vấn đề. Đó là, quan hệ hợp đồng hợp pháp giữa các bên; và có hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng; không đầy đủ các nghĩa vụ theo hợp đồng.
Miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại là gì?
Chế định miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại theo Luật thương mại 2005 được hiểu là bên có hành vi vi phạm nghĩa vụ hợp đồng thương mại sẽ không bị áp dụng các chế tài; mà các bên đã thỏa thuận trong hợp đồng thương mại.
Về bản chất; các trường hợp miễn trách nhiệm hợp đồng là những trường hợp loại trừ yếu tố lỗi của bên vi phạm. Cơ sở để miễn trách nhiệm cho bên vi phạm hợp đồng; chính là ở chỗ họ không có lỗi khi không thực hiện; thực hiện không đúng hợp đồng. Nếu bên vi phạm hợp đồng có khả năng lựa chọn xử sự nào khác ngoài xử sự gây thiệt hại; mà không lựa chọn thì bị coi là có lỗi và ngược lại; nếu không có khả năng lựa chọn xử sự nào khác; thì được coi là không có lỗi và không phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm của mình.
Mặt khác, theo Khoản 2 Điều 294 Luật thương mại 2005 quy định: “Bên vi phạm hợp đồng có nghĩa vụ chứng minh các trường hợp miễn trách nhiệm”. Ngoài ra; khi sảy ra tình trạng miễn trách nhiệm hợp đồng, bên vi phạm hợp đồng còn phải thông báo ngay (bằng văn bản) cho bên kia về trường hợp được miễn trách nhiệm; và hậu quả có thể sảy ra. Nếu bên vi phạm không thông báo; hoặc thông báo không kịp thời cho bên kia thì phải bồi thường thiệt hại.
Được miễn trách nhiệm trong trường hợp nào?
Điều 294 Luật Thương mại 2005 quy định bên vi phạm hợp đồng được miễn trách nhiệm; trong các trường hợp sau:
“a) Xảy ra trường hợp miễn trách nhiệm mà các bên đã thoả thuận;
b) Xảy ra sự kiện bất khả kháng;
c) Hành vi vi phạm của một bên hoàn toàn do lỗi của bên kia;
d) Hành vi vi phạm của một bên do thực hiện quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; mà các bên không thể biết được vào thời điểm giao kết hợp đồng”.
Về bản chất, các trường hợp miễn trách nhiệm hợp đồng là những trường hợp loại trừ yếu tố lỗi của bên vi phạm. Cơ sở để miễn trách nhiệm cho bên vi phạm hợp đồng; chính là ở chỗ họ không có lỗi khi không thực hiện; thực hiện không đúng hợp đồng. Nếu bên vi phạm hợp đồng có khả năng lựa chọn xử sự nào khác ngoài xử sự gây thiệt hại mà không lựa chọn thì bị coi là có lỗi và ngược lại; nếu không có khả năng lựa chọn xử sự nào khác; thì được coi là không có lỗi và không phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm của mình.
Có được miễn trách nhiệm do thực hiện quyết định của Nhà nước?
Nhà nước thay đổi chính sách là một sự kiện độc lập, khách quan làm cho các chủ thể trong hợp đồng không thể biết được khi giao kết hợp đồng. Khi thực hiện hợp đồng trong thực tiễn do điều kiện kinh tế – xã hội của từng thời kỳ và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có sự thay đổi; Chính phủ quy định cụ thể danh mục hàng hoá cấm kinh doanh, hàng hoá hạn chế kinh doanh, hàng hoá kinh doanh có điều kiện; và điều kiện để được kinh doanh hàng hóa đó như kinh doanh xăng dầu, thuốc nổ công nghiệp.
Việc một bên chủ thể có hành vi vi phạm hợp đồng; do thực hiện quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; mà các bên không thể biết được vào thời điểm giao kết hợp đồng; là khi nhà nước ra quyết định; hay thay đổi những chính sách; mà nó ảnh hưởng trực tiếp tới việc thực hiện hợp đồng của một bên; hoặc các bên trong quan hệ hợp đồng thương mại. Đây đồng thời cũng là trường hợp mà không hề ít trên thực tế; nhất là trong bối cảnh đất nước đang không ngừng đổi mới; cũng như hoàn thiện các cơ sở hạ tầng của xã hội. Biểu hiện rõ ràng nhất như những thay đổi chính sách về quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch các công trình kỹ thuật đô thị, hay y tế, văn hóa xã hội,…
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Quy định về các chế tài buộc thực hiện hợp đồng trong thương mại.
- Phụ lục hợp đồng là gì? Mẫu phụ lục hợp đồng thương mại mới nhất
Liên hệ Luật sư
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật sư X về Có được miễn trách nhiệm do thực hiện quyết định của Nhà nước. Hi vọng bài viết trên sẽ giúp ích cho bạn đọc.
Nếu có bất kì thắc mắc nào về thủ tục pháp lý có liên quan. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi 0833 102 102
Câu hỏi thường gặp
Nếu như các bên đã biết về việc thực hiện quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể dẫn đến vi phạm hợp đồng mà vẫn đồng ý giao kết hợp đồng thì sẽ không được áp dụng miễn trách nhiệm. Quyết định của cơ quan nhà nước phải làm phát sinh nghĩa vụ của bên vi phạm, tức là phải thực hiện hoặc không thực hiện một hành vi nhất định nào đó dẫn tới hành vi vi phạm hợp đồng.
Quyết định hành chính là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực đơn phương của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, những người có chức vụ, các tổ chức và cá nhân nhà nước được Nhà nước trao quyền thực hiện trên cơ sở luật và để thi hành pháp luật, theo trình tự và hình thức do pháp luật quy định hướng tới việc thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính trong lĩnh vực hoặc vấn đề được phân công phụ trách
Việc miễn trách nhiệm được áp dụng khi “hành vi vi phạm của một bên do thực hiện quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền mà các bên không thể biết được vào thời điểm giao kết hợp đồng” rất khó hiểu và khó áp dụng.
