Mỗi người sinh ra đều mang một giới tính; tuy nhiên không ít những trừơng hợp họ muốn xác định lại giới tính. Đây là một vấn đề khá mới mẻ; nhận được không ít sự quan tâm từ xã hội. Do là một vấn đề nhạy cảm nên khi mới xuất hiện pháp luật chưa có được những quy định cụ thể. Nhưng hiện nay thì vấn đề này đã không còn xa lạ; pháp luật cũng đã có những thay đổi để điều chỉnh sao cho phù hợp; tránh những tiêu cực trong xã hội. Do đó những trường hợp nào được phép xác định lại giới tính của một người? Thủ tục sẽ được thực hiện như thế nào? Hãy cũng với Luật sư X làm rõ hơn vấn đề này qua bài viết dưới đây.
Căn cứ pháp lý
Nghị định 88/2008/NĐ-CP
Nghị định 176/2013/NĐ-CP
Nội dung tư vấn
Quyền được xác định lại giới tính của một người
Mỗi người sinh ra đều có những quyền khác nhau như quyền được khai sinh; kết hôn;… theo đó cũng có quyền được xác định lại rõ hơn về giới tính khi cần thiết. Theo Điều 36 Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau:
“1. Cá nhân có quyền xác định lại giới tính. Việc xác định lại giới tính của một người được thực hiện trong trường hợp giới tính của người đó bị khuyết tật bẩm sinh hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ giới tính.
2. Việc xác định lại giới tính được thực hiện theo quy định của pháp luật.
3. Cá nhân đã thực hiện việc xác định lại giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được xác định lại theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan”.
Như vậy, một người khi có mong muốn được xác định rõ lại giới tính của mình phải là trong hai trường hợp:
- Giới tính của người đó bị khuyết tật bẩm sinh ( là những bất thường ở bộ phận sinh dục của một người ngay từ khi mới sinh ra; biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam, nam lưỡng giới giả nữ; lưỡng giới thật)
- Giới tính chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ giới tính ( là những trường hợp chưa thể phân biệt được một người là nam hay nữ xét về cả bộ phận sinh dục và nhiễm sắc thể giới tính).
Các hành vi bị nghiêm cấm
- Thực hiện việc xác định giới tính khi chưa được phép của Bộ Y tế hoặc Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
- Tiết lộ thông tin về việc xác định giới tính của người khác.
- Phân biệt đối xử đối với người đã thực hiện xác định lại giới tính.
Cơ sở y tế nào được phép can thiệp
Quy định bệnh viện được thực hiện can thiệp y tế để xác định lại rõ giới tính khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Có đủ điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và nhân lực theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế
- Là bệnh viện công lập đa khoa; chuyên khoa ngoại, sản, nhi tuyến tỉnh; tuyến trung ương; bệnh viện tư nhân có khoa ngoại và khoa sản hoặc khoa nhi.
- Được cấp có thẩm quyền phê duyệt phạm vi hoạt động chuyên môn về can thiệp y tế để xác định giới tính lại cho một người.
Hiện tại, Bộ Y tế cho biết có 03 cơ sở y tế có thẩm quyền kiểm tra cấp giấy chứng nhận y tế là Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức; Bệnh viện Nhi đồng 2 ; Bệnh viện Nhi Trung ương. Ngay sau khi thực hiện việc can thiệp y tế xác định lại rõ hơn giới tính cho một người, có sở khám bệnh, chữa bệnh sẽ phải cấp giấy chứng nhận y tế cho cho người đã được xác định lại cụ thể giới tính theo mẫu của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Thủ tục xác định lại giới tình
Cũng giống các thủ tục hành chính khác như xác nhận tình trạng hôn nhân; trích lục kết hôn;… xác định lại giới tính cũng cần tuân theo thủ tục của pháp luật
Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ gồm có:
- Đơn xin đề nghị theo mẫu. Trường hợp người hợp xác định lại giới tính cho người chưa đủ 16 tuổi thì cha, mẹ; người giám hộ của người đó phải có đơn đề nghị; trường hợp xác định lại giới tính cho người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì trong đơn đề nghị phải có chữ ký của cha, mẹ; người giám hộ của người đó.
- Bản sao hợp lệ giấy khai sinh hoặc chứng minh nhân dân; sổ hộ khẩu; hộ chiếu.
Bước 2. Gửi hồ sơ đề nghị xác định lại giới tính đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép can thiệp y tế để xác định lại giới tính
Bước 3. Sau khi tiếp nhận hồ sơ; cơ sở khám bệnh; chữa bệnh phải xem xét và trả lời bằng văn bản cho người đề nghị xác định lại giới tính trong thời gian 15 ngày làm việc; kể từ ngày nhận đơn. Nếu không chấp nhận thì phải trả lời và nêu rõ lý do bằng văn bản.
Mời bạn đọc xem thêm
- Chuyển đổi giới tính: Pháp luật Việt Nam có cho phép?
- Thủ tục thay đổi hộ tịch cho người chuyển đổi giới tính
- Chưa phẫu thuật chuyển giới có thay đổi giới tính trên giấy tờ không?
Thông tin liên hệ
Trên đây là tư vấn của Luật sư X về những trường hợp được xác định lại giới tính. Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Để biết thêm thông tin chi tiết; và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của luật sư X hãy liên hệ 0833102102
Câu hỏi thường gặp
Chuyển đổi giới tính là khái niệm dùng để chỉ những biện pháp y khoa; dùng để thay đổi giới tính của một người; trong đó bao gồm những công đoạn như kiểm tra tâm lý; phẫu thuật chuyển giới; tiêm hoóc-môn; phẫu thuật chỉnh hình;… Khái niệm này không hoàn toàn đồng nhất với thuật ngữ người chuyển giới; dùng để chỉ những người có cảm nhận giới tính khác với giới tính của cơ thể (giới tính sinh học) của mình; bất kể rằng người này có thực hiện chuyển đổi giới tính hay không.
– Bảo đảm mỗi người được sống theo đúng giới tính của mình.
– Việc xác định lại giới tính phải được tiến hành trên nguyên tắc tự nguyện; khách quan, trung thực, khoa học và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc đã xác định lại giới tính.
– Giữ bí mật về các thông tin liên quan đến người được xác định lại giới tính; trừ trường hợp có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu cung cấp hồ sơ phục vụ cho việc kiểm tra, thanh tra, điều tra, truy tố và xét xử liên quan đến việc xác định lại giới tính.
– Phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 5 triệu đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin; phân biệt đối xử với người xác định lại giới tính.
– Phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với hành vi chuyển đổi giới tính khi đã hoàn thiện về giới tính; thực hiện xác định lại khi chưa được phép của bộ trưởng bộ y tế; giám đốc sở y tế.
– Buộc xin lỗi trực tiếp với người bị phân biệt đối xử.
