Xử lý các hành vi tập trung kinh tế bị cấm như thế nào?

Hiện nay tốc độ hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng nhanh chóng và nền kinh tế xã hội của đất nước cũng ngày càng phát triển đã khiến cho nền kinh tế có nhiều thay đổi rõ rệt, kéo theo đó là các hoạt động tập trung kinh tế diễn ra ngày một sôi nổi với quy mô đa dạng. .Bởi vậy cần tập trung tăng cường thực thi các quy định của pháp luật và hoàn thiện hơn nữa các quy định của pháp luật cạnh tranh Việt Nam về kiểm soát tập trung kinh tế để nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển. Vậy pháp luật quy định như thế nào về vấn đề “Xử lý các hành vi tập trung kinh tế bị cấm”?. Hãy cùng Luật sư X tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Câu hỏi: Chào luật sư, hiện nay tôi thấy xuất hiện rất nhiều tập đoàn kinh tế với sức ảnh hưởng lớn, tác động không nhỏ đến nền kinh tế. Luật sư cho tôi hỏi là việc sáp nhập các doanh nghiệp nhỏ lẻ thành một doanh nghiệp lớn có phải là hành vi tập trung kinh tế không ạ?. Nếu thực hiện các hành vi tập trung kinh tế bị cấm thì có bị phạt không ạ?. Tôi xin cảm ơn.

Tập trung kinh tế là gì?

Tập trung kinh tế được hiểu là hành vi của doanh nghiệp bao gồm sáp nhập doanh nghiệp hợp nhất doanh nghiệp, mua lại doanh nghiệp, liên doanh giữa các doanh nghiệp, các hành vi tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật cạnh tranh đưa ra. Theo đó thì tập trung kinh tế mang một số đặc điểm của tập trung kinh tế như chủ thể tiến hành hoạt động tập trung kinh tế là các doanh nghiệp.

Mục đích khi tiến hành tập trung kinh tế là giành được quyền kiểm soát doanh nghiệp mục tiêu và chi phối thị trường ở mức độ nhất định.

Về hậu quả của hoạt động tập trung kinh tế có thể nhận thấy ở thực tế thì hậu quả của một thương vụ tập trung kinh tế thường diễn ra theo hai xu hướng, hoặc làm chấm dứt hoạt động kinh doanh của một bên trong giao dịch thường là doanh nghiệp mục tiêu hoặc có thể hình thành nên một doanh nghiệp mới có qui mô lớn hơn với những sự thay đổi về cơ cấu tổ chức, ban điều hành, lao động, thương hiệu trên thị trường…

Từ đó ta có thể hiểu rằng các hành vi tập trung kinh tế theo pháp luật cạnh tranh bao gồm hiện tương tập trung theo chiều ngang giữa các doanh nghiệp có cùng thị trường liên quan, tập trung theo chiều dọc (giữa các doanh nghiệp thuộc những cấp độ khác nhau của quá trình kinh doanh và tập trung hỗn hợp (giữa các doanh nghiệp không cùng ngành nghề kinh doanh. Ở góc độ này, quan niệm về tập trung kinh tế có nội hàm khá rộng.

Các trường hợp tập trung kinh tế bị cấm theo Luật cạnh tranh

Căn cư theo quy định tại điều 30. Tập trung kinh tế bị cấm quy định cụ thể:

” Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường Việt Nam.”

Như vậy các hành vi này được hiểu là những hành vi gây hạn chế cạnh tranh theo quy định của luật, cụ thể là quy định tại Khoản 3 Điều 4 Luật Cạnh tranh 2018 (Có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2019) thì khái niệm Tác động hạn chế cạnh tranh được quy định cụ thể như sau:

Tác động hạn chế cạnh tranh là tác động loại trừ, làm giảm, sai lệch hoặc cản trở cạnh tranh trên thị trường.

Luật Cạnh tranh 2018 điều chỉnh chung về các quan hệ cạnh tranh. Việc điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh, miễn trừ đối với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm và thông báo tập trung kinh tế phải áp dụng quy định của Luật Cạnh tranh 2018. Trường hợp luật khác có quy định về hành vi hạn chế cạnh tranh, hình thức tập trung kinh tế, hành vi cạnh tranh không lành mạnh và việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của luật đó.

Theo đó những hành vi tập trung kinh tế bị cấm sẽ là những hành vi loại trừ, làm giảm, sai lệch hoặc cản trở cạnh tranh trên thị trường theo quy định pháp luật đề ra về tác động hạn chế cạnh tranh.

Luật cạnh tranh 2018 còn đưa ra các tiêu chí để đánh giá tác động hoặc khả năng gây tác động của việc tập trung kinh tế tại Điều 31: Thị phần kết hợp của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trên thị trường liên quan; mức độ tập trung kinh tế trên thị trường liên quan trước và sau khi tập trung kinh tế; mối quan hệ của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trong chuỗi sản xuất kinh doanh; lợi thế cạnh tranh do tập trung kinh tế mang lại trên thị trường liên quan; khả năng doanh nghiệp sau tập trung kinh tế tăng giá hoặc tăng tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu một cách đáng kể…

Xử lý các hành vi tập trung kinh tế bị cấm

Việc xử lý các hành vi tập trung kinh tế bị cấm được quy định cụ thể tại Nghị định Số: 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh:

Hành vi sáp nhập doanh nghiệp bị cấm

Căn cứ theo quy định tại điều 10 Nghị định Số: 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh quy định cụ thể:

1. Phạt tiền doanh nghiệp nhận sáp nhập từ 01 % đến 05 % tổng doanh thu trên thị trường liên quan của doanh nghiệp nhận sáp nhập và doanh nghiệp bị sáp nhập trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi sáp nhập bị cấm theo quy định tại Điều 30 của Luật Cạnh tranh.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc chia, tách doanh nghiệp đã sáp nhập;

b) Buộc chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp nhận sáp nhập.

Như vậy chúng ta có thể thấy hành vi sáp nhập doanh nghiệp bị cấm là một trong những hành vi không được thực hiện tập trung kinh tế, các trường hợp sáp nhập doanh nghiệp bị cấm này sẽ bị xử phạt theo quy định mà pháp luật đề ra cụ thể là Buộc chia, tách doanh nghiệp đã sáp nhập điều này là hợp lý bởi đã vi phạm quy định không được sáp nhập thì nếu không buộc chia, tách doanh nghiệp đã sáp nhập thì sẽ dẫn tới ảnh hưởng tới nền kinh tế của đất nước mà còn ảnh hưởng tới sự quản lý của cơ quan nhà nước.

Chính vì thế chúng tôi thấy xử lý trường hợp này theo cách buộc chia, tách doanh nghiệp đã sáp nhập là rất cần thiết. Ngoài ra doanh nghiệp này chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định vì ít nhiều hành vi sáp nhập doanh nghiệp bị cấm là những hành vi ảnh hưởng tới cạnh tranh trên thị trường.

Hành vi hợp nhất doanh nghiệp bị cấm

Căn cứ theo quy định tai điều 11. Hành vi hợp nhất doanh nghiệp bị cấm Nghị định Số: 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh quy định cụ thể:

1. Phạt tiền doanh nghiệp được hình thành sau hợp nhất từ 01% đến 05% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi vi phạm của các doanh nghiệp tham gia hợp nhất đối với hành vi hợp nhất bị cấm theo quy định tại Điều 30 của Luật Cạnh tranh.

2. Hình thức xử phạt bổ sung:

Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đã cấp cho doanh nghiệp hợp nhất.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc chia, tách doanh nghiệp hợp nhất;

b) Buộc chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp mới hình thành sau tập trung kinh tế.

Như vậy, cũng giống với hành vi sáp nhập doanh nghiệp bị cấm thì hành vi hợp nhất doanh nghiệp bị cấm cũng có các hình thức xử phạt như phạt tiền và các biện pháp khắc phục hậu quả.

Theo đó hành vi hợp nhất doanh nghiệp bị cấm có thể bị phạt từ 01% đến 05% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề theo quy định, ngoài ra còn phải thực hiện các biện pháp như sáp nhập doanh nghiệp bị cấm đó là buộc phải chia, tách doanh nghiệp hợp nhất và phải chịu sự quản lý của pháp luật với một số nội dung nhất định. hình thức xử phạt này nhằm mục đích răn đe và quản lý thị trường tốt hơn, ngoai ra còn loại bỏ những yếu tố gây cản trở hay có thể là làm giảm cạnh tranh trên thị trường của hình thức tập trung kinh tế từ việc sáp nhập doanh nghiệp bị cấm này.

Hành vi mua lại doanh nghiệp bị cấm

Căn cứ theo quy định tại điều 12. Hành vi mua lại doanh nghiệp bị cấm Nghị định Số: 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh quy định cụ thể:

1. Phạt tiền doanh nghiệp mua lại từ 01% đến 05% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi vi phạm của doanh nghiệp mua lại và doanh nghiệp bị mua lại đối với hành vi mua lại một phần hoặc toàn bộ vốn góp, tài sản của doanh nghiệp khác bị cấm theo quy định tại Điều 30 của Luật Cạnh tranh.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc bán lại một phần hoặc toàn bộ vốn góp, tài sản mà doanh nghiệp đã mua;

b) Buộc chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong thời hạn nhất định về giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp mua lại.

Như vậy chúng ta có thể thấy như trên hai hình thức xử phạt này thì sẽ có các hình thức như phạt tiền và các biện pháp khắc phục hậu quả, ở đây do tính chất của hành vi mua lại doanh nghiệp bị cấm nên hình thức xử phạt khắc phục hậu quả tương ứng đó là bán lại một phần hoặc toàn bộ vốn góp, tài sản mà doanh nghiệp đã mua bởi vì đó là hành vi vi phạm nên bắt buộc phải thực hiện quy định này và chịu sự quản lý của nhà nước với một số nội dung của doanh nghiệp cụ thể. Ngoài ra hình thức phạt tiền cũng như hai hành vi tập trung kinh tế bị cấm như trên đó là từ 01% đến 05% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề

Chính sách và pháp luật cạnh tranh vói mục đích cụ thể là hướng đến bảo vệ hành vi tự do cạnh tranh để thiết lập kết cấu thị trường cạnh tranh hiệu quả nhất, mà không phải là kết cấu thị trường cạnh tranh tự do, điều này nghĩa là cần phải xây dựng được kết cấu thị trường kết hợp hài hòa các ưu điểm của cạnh tranh và độc quyền, vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp hạ giá thành sản phẩm, đổi mới sáng tạo, vừa tận dụng được các lợi thế của kinh tế quy mô…mà những hành vi tập trung kinh tế bị cấm lại ngược lại với mục đích này cho nên cần có những biện pháp khắc phục và xử lý triệt để.

Thông tin liên hệ:

Trên đây là nội dung tư vấn về “Xử lý các hành vi tập trung kinh tế bị cấm“. Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống.

Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ khi có nhu cầu về các dịch vụ về mẫu giấy xác nhận tình trạng độc thân, lệ phí đăng ký lại khai sinh, dịch vụ thám tử theo dõi điện thoại, sổ cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, trích lục cải chính hộ tịch, trích lục bản án ly hôn, thành lập công ty hợp danh, mã số thuế cá nhân… của Luật sư X, mời quý bạn đọc liên hệ với chúng tôi qua hotline: 0833 102 102 hoặc các kênh sau:

Facebook : www.facebook.com/luatsux
Tiktok: https://www.tiktok.com/@luatsux
Youtobe: https://www.youtube.com/Luatsux

Mời bạn xem thêm bài viết:

Câu hỏi thường gặp

Có những hình thức tập trung kinh tế nào?

Căn cứ theo quy định tại điều 29. Các hình thức tập trung kinh tế Luật cạnh tranh 2018 quy định cụ thể:
Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức sau đây:
– Sáp nhập doanh nghiệp;
– Hợp nhất doanh nghiệp;
– Mua lại doanh nghiệp;
– Liên doanh giữa các doanh nghiệp;
– Các hình thức tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.

Tập trung kinh tế có những ảnh hưởng tích cực như thế nào?

Trên thực tế có thể thấy đối với những lợi ích kinh tế, việc tiến hành tập trung kinh tế có những tác động đáng kể đến lợi ích và chiến lược kinh doanh của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế hợp pháp.
Ngoài ra thì vấn đề tập trung kinh tế tạo ra khả năng hợp tác sâu sắc trong kinh doanh, điều này có thể thấy thông qua các hành vi mua lại, liên doanh, các doanh nghiệp tham gia hình thành nên các liên minh kinh doanh, các nhóm doanh nghiệp có mối quan hệ sở hữu hay có thể là đầu tư với nhau cho dù dưới góc độ pháp lý các doanh nghiệp đó vẫn là những chủ thể có tư cách độc lập.

Quyết định về việc tập trung kinh tế được quy định như thế nào?

Theo quy định của pháp luật, sau khi kết thúc thẩm định chính thức việc tập trung kinh tế, căn cứ vào nội dung thẩm định chính thức, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ra quyết định về một trong các nội dung sau đây:
– Tập trung kinh tế được thực hiện. Quyết định này phải được gửi đến các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định;
– Tập trung kinh tế có điều kiện;
– Tập trung kinh tế thuộc trường hợp bị cấm. Trường hợp Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ra quyết định không đúng thời hạn, nếu gây thiệt hại cho doanh nghiệp thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. Quyết định về việc tập trung kinh tế phải được công bố công khai, trừ nội dung liên quan tới bí mật nhà nước, bí mật kinh doanh của doanh nghiệp (Điều 41, 104).
Tập trung kinh tế có điều kiện là tập trung kinh tế được thực hiện nhưng phải đáp ứng một hoặc một số điều kiện sau đây:
– Chia, tách, bán lại một phần vốn góp, tài sản của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế;
– Kiểm soát nội dung liên quan đến giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp hình thành sau tập trung kinh tế;
– Biện pháp khác nhằm khắc phục khả năng tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường;
– Biện pháp khác nhằm tăng cường tác động tích cực của tập trung kinh tế (Điều 42).
Đối với các hành vi vi phạm quy định về tập trung kinh tế bao gồm các hành vi sau:
– Doanh nghiệp không thông báo tập trung kinh tế;
– Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế khi chưa có thông báo kết quả thẩm định sơ bộ của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia;
– Doanh nghiệp thuộc trường hợp phải thẩm định chính thức việc tập trung kinh tế mà thực hiện việc tập trung kinh tế khi Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chưa ra quyết định;
– Doanh nghiệp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ điều kiện được thể hiện trong quyết định về tập trung kinh tế;
– Tập trung kinh tế thuộc trường hợp bị cấm (Điều 44).