Ngày trước, ông ngoại tôi có kể cho tôi nghe chuyện về một lão trưởng làng. Lúc sống lão có rất nhiều của cải, sống trong nhung gấm lụa là, nhà giàu nứt đố đổ vách. Thế nhưng sau khi lão ta chết đi, người ta nghe đồn rằng có rất nhiều của cải, vàng bạc được chôn cùng với quan tài của lão. Từ đó, có rất nhiều tên trộm mộ rình lúc sau khi xử lý hậu sự đã đào mộ lên và lấy hết của cải trong mộ lão ta. Sáng sớm, gia quyến của lão trưởng làng mới nhìn thấy vết tích của những kẻ trộm mộ và thi thể của lão trưởng làng cũng không còn được nguyên vẹn nữa. Tuy nhiên, vào thời đó pháp luật còn lỏng lẻo cùng với cơ sở xây dựng chưa hiện đại nên việc truy bắt những kẻ trộm mộ đó là điều bất khả thi. Vậy theo pháp luật quy định tội xâm phạm thi thể bị xử phạt như thế nào? Theo quy định hành vi xâm phạm thi thể phải bồi thường ra sao? Mời các bạn cùng tìm hiểu vấn đề trên qua bài viết ” Tội xâm phạm thi thể bị xử phạt như thế nào? ” của Luật sư X để giải đáp thắc mắc nhé. Chúng tôi hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn.
Căn cứ pháp lý
Xác định các hành vi xâm phạm mồ mả
Đối với mồ mả của người chết:
Hành vi xâm phạm mồ mả là hành vi xâm phạm đến vị trí mai táng xác, hài cốt, tro hài cốt của người chết theo phong tục, nghi lễ, tôn giáo của cộng đồng dân cư. Mồ mả và vùng không gian xung quanh cần được bảo vệ, không được xâm phạm theo tính chất phá hoại. Hành vi xâm phạm mồ mả là hành vi xâm phạm đến nơi an nghỉ cuối cùng của cá nhân người chết.
Đối với mồ mả, hài cốt hay tro cốt của người chết thuộc về các giá trị tâm linh, trong đời sống tinh thần và văn hóa. Cho nên các hành vi xâm phạm này phải được hiểu một cách thống nhất.
Khi xác định hành vi nào là hành vi xâm phạm mồ mả, cần xác định:
Thú nhất, người có hành vi cho dù là với bất kì mục đích gì mà xâm phạm trực tiếp đến xác, hài cốt, tro hài cốt của người chết, xâm phạm đến sự nguyên dạng của xác, hài cốt, tro hài cốt hoặc làm hao hụt hài cốt, tro hài cốt đã mai táng thì hành vi đó là hành vi xâm phạm mồ mả;
Thứ hai, người có hành vi di chuyển vị trí chôn cất xác, hài cốt, tro hài cốt của cá nhân trái với ý chí của những người thân thích của những người chết (trừ trường hợp phải di rời mồ mả theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền);
Thứ ba, người có hành vi thay đổi tấm bia ghi tên người chết có xác, hài cốt, tro hài cốt dưới mộ gây ra sự nhầm lẫn với người thân thích của người chết đó;
Thứ tư, người có hành vi san phẳng mồ mả của người chết, làm mất dấu tích của ngôi mộ, khiến không thể phát hiện được vị trí của ngôi mộ đó.
Bao gồm cả không gian xung quanh ngôi mộ:
Khi xác định hành vi xâm phạm mồ mả còn cần hiểu theo nghĩa rộng là hành vi xâm phạm đến không gian (phạm vi), hình dáng, tường rào bao bọc xung quanh ngôi mộ. Bởi vị trí ngôi mộ được xây dựng có mối liên hệ hữu cơ với mục đích giữ gìn, bảo vệ xác, hài cốt, tro hài cốt của người có ngôi mộ đó, do vậy mọi hành vi làm biến dạng kiến trúc liên quan đến mục đích bảo vệ người đã chết được nguyên vẹn, đều bị coi là hành vi xâm phạm mồ mả.
Ở một số đồng bào dân tộc nước ta như người Gia Rai, M’Nông, Cơ Tu… có phong tục bỏ mả. Hành vi xâm phạm mồ mả không phụ thuộc vào nghi lễ và phong tục mai táng cá nhân qua đời do vậy hành vi xâm phạm đến những ngôi mộ đã bị bỏ theo phong tục cũng được xác định là hành vi trái pháp luật.
Đối với cả các ngôi mộ không có tử thi:
Không chỉ vậy, những ngôi mộ không có tử thi do hài cốt người chết trận, chết đuối hay do thú dữ vồ… không tìm thấy tử xác.
Thân nhân làm hình nhân và làm lễ an táng theo như lễ an táng thông thường mà dân gian thường gọi là hình thức chiêu hồn nạp táng nếu bị xâm phạm thì vẫn coi như hành vi xâm phạm mồ mả như trường hợp bình thường.
Vì những ngôi mộ đó được dựng lên, con cháu ho hàng của người đã khuất cũng đã gửi vào đó một ý niệm tâm linh sâu sắc đồng thời họ cũng đã phải bỏ ra những chi phí cần thiết để xây dựng lên ngôi mộ đó. Không thể coi việc xâm phạm đến mộ có tử thi thì phải bồi thường còn xâm phạm đến mộ không có tử thi thì không.
Tội xâm phạm thi thể bị xử phạt như thế nào?
Theo điều 319, Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về tộixâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt như sau:
“1. Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
b) Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa;
c) Vì động cơ đê hèn;
d) Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt.”
Như vậy, đối với tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt thì mức phạt tù cao nhất lên đến 07 năm. Gắn với các hành vi vi phạm trên, luật có điều chỉnh tội danh đối với người thực hiện. Bên cạnh đó là các chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực tôn giáo hay chuẩn mực xã hội có liên quan. Cho nên mỗi người cần nhận thức đúng đắn trách nhiệm, hành vi của mình. Đặc biệt không được xâm phạm đến mồ mả, tro cốt, hài cốt của người đã chết.
Hành vi xâm phạm thi thể phải bồi thường ra sao?
Vấn đề đặt ra là bình đựng tro hài cốt của cá nhân sau khi hỏa táng có phải nếu bị xâm phạm có được coi là hành vi xâm phạm mồ mả hay không?
Cho dù bình đựng hài cốt của cá nhân không thuộc nội hàm của khái niệm mồ mả nhưng hỏa táng và đựng tro hài cốt của người thân trong bình, cũng giống như mai táng, là một cách thức thể hiện niềm tin nội tâm về của những người còn sống đối với người đã khuất.
Một hành vi, dù là xâm phạm mồ mả theo đúng nghĩa của nó hay là một chiếc bình đựng tro hài cốt đều đã xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm đến quyền nhân thân vĩnh viễn gắn liền với nơi an nghỉ cuối cùng của người chết cũng như quyên nhân thân của gia đình, dòng tộc của họ.
Không có lý do gì để kẻ xâm phạm đến mồ mả thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại còn người xâm phạm đến bình đựng tro hài cốt thì ung dung, tự tại với hành vi của mình. Nếu như đặt hành vi nói trên đây ra ngoài hành vi xâm phạm mồ mả thì sẽ gây ảnh hưởng lớn đến đời sống dân cư cũng như sự nghiêm minh của pháp luật.
Vì vậy, có thể khẳng định rằng, hành vi xâm phạm đến bình đựng tro hài cốt của cá nhân sau khi hỏa táng cũng là một hành vi xâm phạm mồ mả và phải chiu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do xâm phạm mồ mả theo điều 629 BLDS.
Mời bạn xem thêm
- Tội xâm phạm thi thể bị xử phạt như thế nào?
- Mua đất có mồ mả có sao không?
- Xâm phạm mồ mả bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật
Thông tin liên hệ
Luật sư X đã cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến vấn đề “Tội xâm phạm thi thể bị xử phạt như thế nào?”. Ngoài ra, chúng tôi có hỗ trợ dịch vụ pháp lý khác liên quan đến Mẫu hợp đồng mua bán ô tô cũ. Mong rằng những dịch vụ pháp lý mà chúng tôi cung cấp sẽ có ích cho quý khách hàng của Luật sư X. Nếu gặp bất cứ vấn đề pháp lý nào cong thắc mắc hãy nhấc máy lên và gọi cho chúng tôi qua số hotline 0833102102 để được đội ngũ Luật sư, luật gia giàu kinh nghiệm tư vấn, hỗ trợ, đưa ra giải đáp cho quý khách hàng.
Câu hỏi thường gặp
Tội xâm phạm mồ mả hiện nay được quy định tại Điều 319 Bộ luật Hình sự 2015, theo đó hành vi xâm phạm mồ mả gồm:
– Đào, phá mồ mả;
– Chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ;
– Có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt.
Trong đó, đào, phá mồ mả là hành vi huỷ hoại hoặc làm hư hỏng mồ mả, làm cho mồ mà không còn nguyên vẹn như trước. Hành vi đào, phá mồ mả có thể được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau và với những động cơ, mục đích khác nhau như:
– Để lấy những đồ vật quý hiếm mà thân nhân người quá cố cho vào quan tài chôn cùng với người quá cố;
– Để trả thù thân nhân người đã mất;
– Để che giấu hành vi phạm tội…
Tuy nhiên, nếu hành vi đào, phá mồ mả, nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không coi là hành vi phạm tội như: Đào mộ để chuyển mộ; đập phá một vài hoa tiết trang trí trên mộ…
Với hành vi chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ thì thường đi kèm với hành vi đào, phá mộ. Ngoài ra cũng có trường hợp người phạm tội không đào, phá mộ nhưng vẫn chiếm đoạt được những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ như: Lợi dụng việc bốc mộ đã chiếm đoạt đồ trang sức chôn theo người chết; lấy các đồ vật có giá trị để trên mộ…
Ngoài hành vi đập phá, chiếm đoạt đồ vật có giá trị ở trong mộ, trên mộ, xâm phạm mồ mả còn được thực hiện bởi các hành vi là bất cứ hành vi nào xâm phạm đến mồ mả, hài cốt.
Tóm lại, xâm phạm mồ mả là hành vi đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm mồ mả. Người thực hiện một trong các hành vi này một cách cố ý có thể bị xử lý về Tội xâm phạm mồ mả quy định tại Điều 319 Bộ luật Hình sự.
Hành vi chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ thường đi kèm với hành vi đào; phá mồ mả (đào phá mồ mả để chiếm đoạt những đồ vật để trong quan tài); nhưng cũng có trường hợp người phạm tội không đào, phá mồ mả; nhưng vẫn chiếm đoạt được những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ như: lợi dụng việc đổi mộ (bốc hài cốt) đã chiếm đoạt đồ trang sức chôn theo người chết; lấy các đồ vật có giá trị để trên mộ (bát hương, lọ hoa, di ảnh…).
Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần đến một độ tuổi nhất định và có năng lực trách nhiệm hình sự đều có thể là chủ thể của tội phạm này. Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật hình sự thì chỉ người đủ 16 tuổi trở lên mới là chủ thể của tội phạm này, vì tội phạm này không có trường hợp nào là tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
