Quyền sở hữu trí tuệ Vaccine Covid, cuộc đua giành độc quyền

Dịch bệnh Covid 19 trên thế giới đang diễn biến cực kỳ phức tạp và khiến mọi người lo sợ. Mỗi ngày mỗi giờ số người chết và nhiễm bệnh mới vẫn phát sinh liên tục; điều đó khiến cho cuộc đua chế tạo ra vaccine càng trở nên gấp rút hơn.

Dịch bệnh Covid và cuộc đua giành độc quyền Vaccine

Việc tạo ra vaccine chống covid không phải là đơn giản. Nguồn lực tài chính và thời gian đầu tư vào nghiên cứu chế tạo vaccin là vô cùng lớn. Tuy nhiên, một loại thuốc được cấp văn bằng bảo hộ sáng chế sẽ cho chủ sở hữu của nó độc quyền sử dụng. Có nghĩa là chỉ có chủ sở hữu mới được phép sử dụng sáng chế; nếu tổ chức, cá nhân khác muốn sử dụng phải có sự cho phép của chủ sở hữu. Chủ sở hữu được độc quyền sản xuất, mua bán, cấp quyền cho các công ty dược sản xuất, mua bán… Đây là khoản lợi nhuận khổng lồ cho cả cá nhân, tổ chức; danh tiếng cho ngành y tế của quốc gia độc quyền.

Nguyên tắc xác định

Hiện tại, vaccine covid19 vẫn đang được nghiên cứu. Theo pháp luật sở hữu trí tuệ, tương lai chúng ta có thể xác định quyền sở hữu trí tuệ Vaccine; độc quyền sáng chế vaccin thuộc về ai theo các nguyên tắc như sau:

1. Nguyên tắc lãnh thổ

Một sáng chế chỉ được bảo hộ tại một đất nước hoặc một vùng lãnh thổ nơi sáng chế đó được đăng ký và được cấp văn bằng bảo hộ.

2. Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên

Thông thường, theo pháp luật sở hữu trí tuệ thì cơ quan sở hữu trí tuệ chỉ cấp văn bằng cho một đơn đăng ký sáng chế duy nhất. Nếu có nhiều đơn nộp cùng một ngày thì các chủ đơn sẽ phải thỏa thuận chọn cấp văn bằng cho một đơn. Nếu không thỏa thuận được cơ quan sở hữu trí tuệ sẽ từ chối cấp văn bằng cho tất cả các đơn.

3. Nguyên tắc quyền ưu tiên

Với Công ước Paris, nếu một công ty Mỹ nộp đơn đăng ký sáng chế vaccine ngừa virus corona vào ngày 1-5-2020 tại Mỹ; một công ty Trung Quốc nộp đơn đăng ký sáng chế này vào ngày 1-6-2020 tại Trung Quốc; sau đó đến ngày 1-7-2020 công ty Mỹ mới nộp đơn đăng ký sáng chế tại Trung Quốc; thì theo nguyên tắc nộp đơn đầu tiên nói ở trên, công ty Trung Quốc sẽ được cấp văn bằng bảo hộ tại thị trường Trung Quốc vì công ty Trung Quốc nộp đơn tại Trung Quốc trước công ty Mỹ.

Tuy nhiên, với việc Trung Quốc và Mỹ đều là thành viên của Công ước Paris; công ty Mỹ sẽ có 12 tháng từ ngày nộp đơn đầu tiên tại Mỹ là ngày 1-5-2020 để xin hưởng quyền ưu tiên cấp văn bằng bảo hộ độc quyền cho mình. Theo đó, nếu công ty Mỹ xin hưởng quyền ưu tiên thì công ty này sẽ có quyền sở hữu trí tuệ Vaccine; được cấp văn bằng bảo hộ độc quyền sáng chế vaccine tại thị trường Trung Quốc.

Trường hợp không sở hữu độc quyền

Có những nhà nghiên cứu Vaccine sẵn sàng công bố ngay lập tức. Tất cả các nghiên cứu của họ vì mục đích nhân đạo. Họ không thực hiện đăng ký độc quyền loại vaccine này. Như vậy chúng sẽ trở thành một tài sản chung của toàn xã hội mà không có chủ sở hữu độc quyền. Toàn xã hội sẽ được tự do sử dụng; công ty dược được tự do sản xuất, phân phối vaccine tới người dân.

Dù có cuộc đua giành độc quyền hay không, thời điểm này, chúng ta cầu mong các nhà nghiên cứu, các quốc gia bỏ qua lợi ích riêng, vì cộng đồng, vì xã hội mà chia sẻ dữ liệu, thông tin nghiên cứu để cả thế giới chung tay sớm tìm ra vaccin phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona chủng mới gây ra, nhằm giảm thiểu tối đa sự lây nhiễm, giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản.

Câu hỏi thường gặp