Trong thời gian gần đây trên nên tảng công nghệ số như: Facebook, Tiktok, … đang có những hoạt động “ngầm” về việc mua bán một số loại động vật hoang dã. Đây là những hình thức trá hình của tội vi phạm quy về bảo vệ động vật hoang dã. Vậy mua bán động vật hoang dã có bị đi tù không? Hãy cùng Luật sư X tìm hiểu về vấn đề này nhé!
CĂN CỨ PHÁP LÝ
Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017
Mua bán động vật hoang dã có bị đi tù không?
Dấu hiệu phạm tội
Chủ thể
Chủ thể của tội phạm này không chỉ có thể nhân (người phạm tội), mà có cả pháp nhân thương mại.
Theo quy định của Điều 12 BLHS năm 2015, chỉ những người đủ 16 tuổi trở lên mới là chủ thể của tội phạm; còn đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi; không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này.
Ngoài các yếu tố về tuổi, người phạm tội này phải thỏa mãn các điều kiện về năng lực trách nhiệm hình sự như: Không mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi. Tuy nhiên, người phạm tội trong tình trạng mất khả năng nhận thức; hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do dùng rượu, bia; hoặc chất kích thích mạnh khác thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.
Pháp nhân thương mại đã bị xử phạt vi phạm hành chính là trước đó đã bị xử phạt hành chính về một trong những hành vi quy định; nhưng chưa hết thời hạn để được coi là chưa bị xử phạt hành chính theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính mà lại thực hiện một trong các hành vi quy định.
Khách thể
Rõ ràng, khách thể bị xâm phạm chủ yếu là “các quy định về bảo vệ động vật hoang dã”. “Trật tự quản lý kinh tế” cũng chỉ là cái mà người phạm tội thông qua nó để xâm phạm đến một quan hệ cụ thể hơn, đó là “các quy định về bảo vệ động vật hoang dã”.
Theo quy định của Điều 234 BLHS năm 2015 thì đối tượng tác động của tội phạm này là: Động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước CITES hoặc bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thuộc Danh mục.
Cá thể là một cơ thể động vật còn sống hoặc đã chết. Cũng được coi là cá thể đối với cơ thể động vật đã chết mà thiếu một hoặc một số bộ phận cơ thể. Ví dụ: Cá thể tắc kè đã chết thiếu nội tạng hoặc cá thể hổ đã chết thiếu chân.
Bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống là những bộ phận thực hiện các chức năng chuyên biệt của cơ thể động vật; ngay khi tách rời những bộ phận này khỏi cơ thể sống của động vật thì động vật đó chết. Ví dụ: Đầu, tim, bộ da, bộ xương, buồng gan…
Sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm là các loại sản phẩm có nguồn gốc từ động vật. Ví dụ: Thịt, trứng, sữa, tinh dịch, phôi động vật, huyết, nội tạng, da, lông, xương, sừng, ngà, chân, móng…;
Mặt khách quan
– Hành vi khách quan:
Theo quy định của Điều 234 BLHS năm 2015 thì người phạm tội có thể thực hiện một; hoặc một số hành vi khách quan sau:
Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước CITES hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật hoang dã thuộc Danh mục nêu trên.
Như vậy, hành vi khách quan của tội này không có hành vi chiếm đoạt; mà nếu người phạm tội có hành vi chiếm đoạt; thì sẽ chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chiếm đoạt tương ứng quy định tại Chương các tội xâm phạm sở hữu.
Hành vi tàng trữ trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống; hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm kể từ 0 giờ 00 phút ngày 01/01/2018. Nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì tùy từng trường hợp cụ thể mà bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định.
Đối với hành vi tàng trữ cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống; hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm có từ trước ngày 01/01/2018; thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trừ trường hợp tàng trữ cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống; hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm; nhằm mục đích buôn bán, thu lợi bất chính.
– Hậu quả:
Những thiệt hại về vật chất điều luật đã quy định trường hợp nào thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự; còn thiệt hại phi vật chất thì điều luật không thể quy định và cơ quan tiến hành tố tụng cũng khó xác định.
Nếu thiệt hại về vật chất theo quy định tại các khoản của điều luật; thì cơ quan tiến hành tố tụng cần trưng cầu giám định; không được căn cứ vào trị giá hàng phạm pháp vào thời điểm xâm phạm; hay theo giá thị trường của từng địa phương; hoặc trị giá hàng phạm pháp mà người phạm tội; hoặc pháp nhân thương mại mua bán.
Mặt chủ quan
Người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã là do cố ý. Nếu có căn cứ cho rằng. Người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã là do vô ý; thì tùy trường hợp người; hoặc pháp nhân thương mại phạm tội sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định.
Hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã có nhiều động cơ, mục đích khác nhau. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể nhưng chủ yếu là vì lợi nhuận. Ngoài ra, còn có những động cơ khác như vì thành tích, vì vụ lợi như muốn thăng quan, tiến chức hoặc vì nể nang… Tuy nhiên, động cơ, mục đích không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này; mà chỉ có ý nghĩa xem xét khi quyết định hình phạt.
Hình phạt
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 234 Bộ luật Hình sự năm 2015
- hạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng,
- Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm
- Hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Còn đối với pháp nhân thương mại thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng; là tội phạm ít nghiêm trọng.
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 234 Bộ luật Hình sự năm 2015
- Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng;
- Hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm, là tội phạm nghiêm trọng.
- Pháp nhân thương mại phạm tội quy định; thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng. Việc nhà làm luật không quy định pháp nhân thương mại phạm tội.
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 234 Bộ luật Hình sự năm 2015
- Khung hình phạt từ 07 năm đến 12 năm tù, là tội phạm rất nghiêm trọng.
- Pháp nhân thương mại phạm tội; thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng; hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm.
Để biết thêm thông tin chi tiết; và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của luật sư X hãy liên hệ 0833102102
Câu hỏi thường gặp
Cũng như các trường hợp phạm tội có tổ chức khác; phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã có tổ chức là trường hợp nhiều người cố ý cùng bàn bạc, cấu kết chặt chẽ với nhau, vạch ra kế hoạch để thực hiện hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, dưới sự điều khiển thống nhất của người cầm đầu.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội là do người có chức vụ, quyền hạn thực hiện và hành vi phạm tội đó có liên quan trực tiếp đến chức vụ, quyền hạn của họ; nếu không có chức vụ, quyền hạn đó thì họ khó có thể thực hiện tội phạm; chức vụ, quyền hạn là điều kiện thuận lợi để người phạm tội thực hiện tội phạm một cách dễ dàng.
– Nếu là người phạm tội thì có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề; hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
– Nếu là pháp nhân thương mại phạm tội thì có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng; cấm kinh doanh; cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định; hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
