Hoạt động kiểm tra, đánh giá chứng cứ trong các giai đoạn tố tụng là hoạt động xem xét chứng cứ thu thập được có bảo đảm tính xác thực, tính hợp pháp và tính liên quan hay không; các chứng cứ đó đã đủ tin cây chưa; đủ để giải quyết đúng đắn vụ án hay chưa. Do vậy; đây là một trong những hoạt động vô cùng quan trọng trong toàn bộ quá trình tố tụng. Vậy hoạt động này được thể hiện như thế nào? Dưới đây là nội dung về vấn đề trên của Luật sư X!
Căn cứ pháp lý:
Khái niệm về chứng cứ
Tại Điều 86 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định:
Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.
Đối với việc thu thập chứng cứ; ai ai cũng có thể là chủ thể; nó tạo điều kiện cho những người tham gia tố tụng; đặc biệt là người bị buộc tội, người bào chữa, bị hại…;có thể tham gia vào quá trình chứng minh, giải quyết vụ án hình sự.
Đối với việc quy định quyền và nghĩa vụ của người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt; người bị tạm giữ; bị can; bị cáo; nguyên đơn dân sự; bị đơn dân sự; người bào chữa đều có quyền “trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá”. Đồng thời quyền và nghĩa vụ cho người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại, đương sự có quyền “thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ”.
Các loại nguồn chứng cứ
Từ quy định tại điều 87 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định. Ta có nguồn của chứng cứ bao gồm: Vật chứng; Lời khai, lời trình bày; Dữ liệu điện tử; Kết luận giám định, định giá tài sản; Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác; Các tài liệu, đồ vật khác.
Nguồn chứng cứ phải là những gì có thật; được thu thập theo trình tự, thủ tục do bộ luật tố tụng hình sự quy định; thì mới có giá trị pháp lý và được dùng làm căn cứ để giải quyết vụ án hình sự.
Hoạt động kiểm tra, đánh giá chứng cứ trong các giai đoạn tố tụng
Khái niệm về hoạt động kiểm tra, đánh giá chứng cứ
Kiểm tra, đánh giá chứng cứ là hoạt động xem xét chứng cứ thu thập được có bảo đảm tính xác thực, tính hợp pháp và tính liên quan hay không; các chứng cứ đó đã đủ tin cây chưa; đủ để giải quyết đúng đắn vụ án hay chưa. Nếu thấy còn nghi ngờ về những tài liệu, đồ vật thu thập được có thể không có các thuộc tính của chứng cứ; thì các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể thực hiện các biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định để kiểm tra chứng cứ như: Cơ quan điều tra có thể tiến hành các hoạt động điều tra bổ sung; trưng cầu giám định bổ sung; giám định lại yêu cầu định giá bổ sung;….
Trong quá trình điều tra vụ án
Để kiểm tra tính xác thực, đúng đắn của các chứng cứ do Cơ quan điều tra thu thập được trong quá trình điều tra vụ án; Viện kiểm sát có thể hỏi cung bị can; lấy lời khai của nhữngngười có liên quan; thực hiện một số hoạt động điều tra theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.
Nếu sau khi nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra đề nghị truy tố của Cơ quan điều tra chuyển đến; qua kiểm tra, đánh giá, Viện kiểm sát thấy còn thiếu chứng cứ để chứng minh một trong những vấn đề như:
Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không; mục đích, động cơ phạm tội; Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo; Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; Nguyên nhân và điều kiện phạm tội; Những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt;…
Mà không thể tự mình bổ sung được; thì Viện kiểm sát ra quyết định trả hồ sơ vụ án, yêu cầu Cơ quan điều tra điều tra bổ sung.
Trong giai đoạn điều tra, truy tố
Để kiểm tra tính xác thực, đúng đắn của các chứng cứ do Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát thu thập được trong giai đoạn điều tra, truy tố; Tòa án có thể xem xét tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa; xem xét tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc địa điểm khác có liên quan đến vụ án; kiểm tra, đánh giá các chứng cứ tại phiên tòa.
Nếu sau khi nhận được hồ sơ vụ án; bản cáo trạng của Viện kiểm sát chuyển đến; qua kiểm tra, đánh giá thấy thiếu chứng cứ dùng để chứng minh một trong những vấn đề như:
Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không; mục đích, động cơ phạm tội; Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo; Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; Nguyên nhân và điều kiện phạm tội; Những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt;…
Mà Tòa án không thể bổ sung tại phiên tòa được; thì thẩm phán chủ tọa phiên tòa ra quyết định trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung.
Thông tin Luật sư X
Trên đây là nội dung tư vấn về:
Hoạt động kiểm tra, đánh giá chứng cứ trong các giai đoạn tố tụng
Mọi thắc mắc về thủ tục pháp lý có liên quan.
Quý khách vui lòng liên hệ Luật Sư X; để được hỗ trợ; giải đáp. Gọi ngay cho chúng tôi qua:
Hotline 0833 102 102
Xem thêm: Kết luận giám định là gì? Khi nào nó trở thành chứng cứ trong TTHS?
