Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội có phải chịu TNHS không?

Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội là một tình huống mà không một ai mong muốn. Vậy nếu gây rat thiệt hại như vậy thì có phải chịu trách nhiệm hình sự không? Bởi nếu vậy thì sẽ không còn ai dám đứng ra bắt giữ người trong trường hợp khẩn cấp nữa. Do đó mà dưới đây sẽ là nội dung phân tích về vấn đề trên của Luật sư X!

Căn cứ pháp lý:

Tình thế cấp thiết

Theo Điều 23 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017 thì:

Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.

Trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.

Điều kiện để xác định trường hợp gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội không phải là tội phạm và được loại trừ trách nhiệm hình sự

Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội

Theo điều 24 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017 thì:

Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội; mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ; thì không phải là tội phạm.

Trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết; thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.

Cơ sở cho phép

Cơ sở cho phép gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội là: có “người thực hiện tội phạm” và được phép bắt giữ.

Như vậy; việc cho phép này phát sinh khi có quyền bắt giữ người thực hiện tội phạm. Chỉ khi có quyền bắt giữ người thực hiện tội phạm; thì vấn đề cho phép gây thiệt hại cho người bị bắt giữ mới được đặt ra. Để xác định quyền này phải dựa vào các quy định của pháp luật.

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định rõ các chủ thể có quyền bắt người trong tố tụng hình sự. Trong đó; Bộ luật xác định chủ thể là người dân chỉ có quyền bắt người trong hai trường hợp. Đó là bắt “… người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt…” (Bắt người phạm tội quả tang – Điều 111 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015) và bắt người đang bị truy nã (Điều 112 BLTTHS).

Nội dung và phạm vi của sự cho phép

Khi có quyền bắt người thực hiện tội phạm; người thực hiện quyền này được phép sử dụng vũ lực để bắt và khi sử dụng vũ lực có thể gây thiệt hại cho người bị bắt. Việc gây thiệt hại này là cho phép; là hợp pháp. Tuy nhiên; sự cho phép này là có giới hạn. Cụ thể; phạm vi cho phép sử dụng vũ lực, gây thiệt hại cho người bị bắt được xác định bởi hai điều kiện:

– Việc phải sử dụng vũ lực là cách duy nhất để có thể bắt được người thực hiện tội phạm.

– Việc sử dụng vũ lực phải trong mức độ cần thiết cho việc bắt người đó.

Để kiểm tra 2 điều kiện trên; cần đánh giá trước hết mối tương quan giữa sự chống trả việc bắt giữ của người bị bắt giữ và khả năng bắt giữ của người bắt giữ đặt trong hoàn cảnh cụ thể.

Câu hỏi thường gặp

Tình thế cấp thiết là gì?

Tình thế cấp thiết là tình thế của người; vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức; mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.
Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.
Trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.

Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội có phải chịu TNHS không?

Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội; mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ; thì không phải là tội phạm.
Trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết; thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.

Phạm vi cho phép sử dụng vũ lực, gây thiệt hại cho người bị bắt được xác định như thế nào?

Phạm vi cho phép sử dụng vũ lực, gây thiệt hại cho người bị bắt được xác định bởi hai điều kiện:
– Việc phải sử dụng vũ lực là cách duy nhất để có thể bắt được người thực hiện tội phạm.
– Việc sử dụng vũ lực phải trong mức độ cần thiết cho việc bắt người đó.