Tội nhận hối lộ gây ra sự thiếu minh bạch, không công bằng trong các hoạt động giao dịch. Đặc biệt, lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ gây ra sự mất niềm tin của công dân với nhà nước. Vậy, lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt như thế nào? Phòng tư vấn luật hình sự của Luật sư X xin thông tin tới bạn đọc.
Căn cứ pháp lý
Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi năm 2017
Nội dung tư vấn
Tội nhận hối lộ là gì?
Trước tiên, ta cần tìm hiểu về khái niệm nhận hối lộ. Vậy nhận hối lộ là gì? Bộ luật dân sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 chỉ ra như sau:
Hối lộ là khi một người lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.
Cấu thành tội hối lộ như thế nào?
Về hành vi
- Có hành vi đưa của hối lộ dưới bất kỳ hình thức nào; cho những người có chức vụ, quyền hạn.
- Trên thực tế; có trường hợp bên đưa hối lộ không có thỏa thuận trước với người có chức vụ; quyền hạn nhưng thực hiện việc đưa của hối lộ đồng thời với việc đưa ra yêu cầu đối với người có chức vụ; quyền hạn và người đó đã chấp nhận.
- Việc đưa hối lộ có thể thực hiện một cách trực tiếp; nhưng cũng có thể thực hiện một cách gián tiếp (qua người môi giới).
- Thời điểm hoàn thành tội nhận hối lộ tính từ thời điểm người có chức vụ; quyền hạn chấp nhận đề nghị của bên đưa hối lộ; đây cũng đồng thời là thời điểm hoàn thành tội nhận hối lộ.
- Thời điểm hoàn thành tội phạm này được tính từ thời điểm một bên chấp nhận đề nghị; hoặc yêu cầu của bên kia.
- Việc đưa của hối lộ có thể là do người phạm tội chủ động đưa cho người có chức vụ; quyền hạn nhưng cũng có thể đưa của hối lộ theo gợi ý; đòi hỏi của người có chức vụ, quyền hạn.
Dấu hiệu khác
- Hành vi phạm tội xâm phạm đến những hoạt động đúng đắn của các cơ quan nhà nước; tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị, tổ chức kinh tế nhà nước;
- Giá trị của hối lộ phải có từ hai triệu đồng trở lên dưới hai triệu đồng; nhưng việc đưa hối lộ đó sẽ phải gây hậu quả nghiêm trọng; hoặc vi phạm nhiều lần; sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đây là dấu hiệu cơ bản cấu thành tội nhận hối lộ;
- Cố ý đưa và nhận hối lộ;
- Mục đích của việc đưa hối lộ là để người có chức vụ; quyền hạn chấp nhận làm hoặc không làm một việc; vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người phạm tội;
- Chủ thể của người đưa hối lộ là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định.
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt như thế nào?
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt từ 02 đến 07 năm tù trường hợp:
- Nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội phạm về tham nhũng mà chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
- Nhận lợi ích phi vật chất.
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt từ 07 đến 15 năm tù trường hợp:
- Có tổ chức;
- Lạm dụng chức vụ, quyền hạn;
- Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đến dưới 3.000.000.000 đồng;
- Phạm tội 02 lần trở lên;
- Biết rõ của hối lộ là tài sản của Nhà nước;
- Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt.
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt từ 15 đến 20 năm tù trường hợp:
- Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 3.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận hối lộ sẽ bị phạt từ 20 đến chung thân hoặc tử hình trường hợp:
- Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;
- Gây thiệt hại về tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên.
Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm; có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng; tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp; tổ chức ngoài Nhà nước mà nhận hối lộ; cũng bị xử lý theo từng mức độ như trên.
Như vậy, mức xử phạt đối với hành vi lạm dụng chức quyền nhận hối lộ được xem là rất nặng. Mức xử phạt thấp nhất là xử lý kỷ luật đối với hành vi nhận hối lộ dưới 2 triệu; tuy nhiên; xử lý kỷ luật là hình thức xử phạt nội bộ nơi người nhận hối lộ làm việc. Pháp luật hình sự đã quy định mức phạt nặng nhất đối hành vi nhận hối lộ là chung thân; thậm chí là tử hình. Đây được xem là mức phạt có tính chất răn đe rất cao; vì liên quan đến sự trong sạch, minh bạch trong các tổ chức, bộ máy.
Hy vọng bài viết sẽ có ích cho bạn đọc!
Để biết thêm thông tin chi tiết, tham khảo thêm dịch vụ tư vấn của Luật sư X hãy liên hệ 0833102102
Câu hỏi thường gặp
Về mặt khách quan: dấu hiệu bắt buộc của tội nhận hối lộ là phải có sự thỏa thuận trước giữa người nhận và người đưa hối lộ về của hối lộ cũng như về việc làm có lợi cho người đưa hối lộ, còn dấu hiệu của tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi là hành vi nhận tiền, hiện vật hoặc lợi ích vật chất khác.
Nhận hối lộ được xem là hành vi có lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội thấy trước họ là người có chức vụ, việc nhận tiền của là do lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhận tiền của hối lộ là trái pháp luật, trái với quy định của cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, người phạm tội đã mong muốn nhận được tiền của hối lộ.
Nếu tiền của hối lộ có giá trị dưới 2.000.000 đồng thì truy cứu trách nhiệm hình sự khi đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.