Ngày nay, súc vật ngày càng phổ biến trong chăn nuôi hoặc làm thú cưng trong các gia đình,… Tuy nhiên với bản chất súc vật là động vật hoang dã, dù đã được con người thuần hóa, nhưng súc vật vẫn có thể mất kiểm soát gây ra thiệt hại. Vậy bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra sẽ do ai chịu trách nhiệm? Trong phạm vi bài viết này, Luật sư X sẽ chia sẻ đến bạn đọc quy định của pháp luật về vấn đề này.
Cơ sở pháp lý
Nội dung tư vấn
Nguyên tắc bồi thường thiệt hại
Căn cứ Điều 585 Bộ luật dân sự 2015 quy định Nguyên tắc bồi thường thiệt hại.
Cụ thể, thiệt hại phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Bồi thường toàn bộ được hiểu là thiệt hại xảy ra bao nhiêu thì phải được bồi thường bấy nhiêu. Đối với trường hợp bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại; thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.
Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường; nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý; và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình. Và bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường; nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn; hạn chế thiệt hại cho chính mình.
Pháp luật cho phép các bên tự thỏa thuận về mức bồi thường; hình thức bồi thường. Các bên có thể bồi thường bằng tiền; bằng hiện vật; hoặc thực hiện một công việc. Phương thức bồi thường một lần, hoặc nhiều lần. Nếu mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế; hai bên không thể thương lượng, thỏa thuận được; thì bên bị thiệt hại, hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án; hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác; thay đổi mức bồi thường.
Tuy nhiên, thiệt hại xảy ra trên thực tế có được bồi thường toàn bộ hay không; còn phụ thuộc vào rất nhiều yêu tố như: người bị thiệt hại có đưa ra được đầy đủ chứng cứ chứng minh cho tất cả các loại thiệt hại không; người bị thiệt hại có lỗi đối với thiệt hại xảy ra với mình không;…
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của chủ sở hữu và người chiếm hữu hợp pháp súc vật
Căn cứ khoản 1 Điều 603 Bộ luật dân sự 2015 quy định:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
1. Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Như vậy, bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra là trách nhiệm của chủ sở hữu. Kể cả khi, chủ sở hữu không có lỗi. Quy định này nhằm nâng cao ý thức; trách nhiệm của chủ sở hữu đối với súc vật. Cũng như đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho cá nhân; tổ chức bị thiệt hại. Bởi xuất phát từ việc gây thiệt hại của gia súc do tác động bới các yếu tố khác nhau; như tác động của môi trường; thời tiết, bệnh dịch;bản tính hoang dã của súc vật trỗi dậy,… nên việc xác định lỗi trong trường hợp này là rất khó; và có thể không bảo vệ được quyền; lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại.
Trong trường hợp có người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi để súc vật gây thiệt hại; về tính mạng, sức khỏe và tài sản cho cá nhân hoặc các tổ chức khác; thì người chiếm hữu sử dụng có trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Trừ trường hợp có thỏa thuận khác; với chủ sở hữu súc vật hoặc tổ chức, cá nhân bị thiệt hại.
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của người thứ ba có lỗi làm súc vật gây thiệt hại cho người khác
Nếu súc vật gây thiệt hại hoàn toàn do lỗi của người thứ ba; thì người thứ ba phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Theo quy định tại khoản 2 Điều 603 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
…. 2. Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
Ngoài ra, nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi; thì phải liên đới bồi thường thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt hại; được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người. Nếu không xác định được mức độ lỗi; thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau.
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của người chiếm hữu, sử dụng súc vật trái pháp luật
Súc vật có thể gây thiệt hại khi đang bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật trái pháp luật có thể là cá nhân, tổ chức đã thực hiện hành chiếm hữu, sử dụng súc vật ngoài ý chí của chủ sở hữu. Như thông qua hành vi trộm cắp, công nhiên chiếm đoạt, cướp súc vật,… Trong trường hợp này trách nhiệm bồi thường thiệt hại được xác định như sau:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
…. 3. Trường hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
Người chiếm hữu, sử dụng súc vật trái pháp luật để súc vật gây thiệt hại; thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Mà không cần xác định yếu tố lỗi. Ngoài ra, người chiếm hữu, sử dụng súc vật trái pháp luật; còn phải chịu trách nhiệm hoàn trả súc vật (nếu còn); hoặc phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp súc vật nếu có. Thậm có thể bị xử phạt hành chính; hoặc chịu trách nhiệm hình sự về hành vi chiếm hữu, sử dụng súc vật trái pháp luật.
Ngoài ra, khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật; thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra theo tập quán
Hiện nay, tại các vùng nông thôn, dân tộc thiểu số vẫn tồn tại phong tục, tập quán thả rông gia súc. Đây là những thói quen đã tồn tại trong một thời gian dài; phù hợp điều kiện chăn nuôi của khu vực này. Do đó, pháp luật có định riêng điều chỉnh vấn đề này:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
… 4. Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Như vậy, bồi thường thiệt hai do súc vật gây ra; trong trường hợp súc vật thả rông theo tập quán; thì chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại theo tập quán. Khi giải quyết bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra; cần đảm bảo các nguyên tắc sau: Phong tục, tập quán được áp dụng có nội dung không trái với các nguyên tắc cơ bản của Luật dân sự; Những phong tục, tập quán được áp dụng đã trở thành thông dụng, được đông đảo mọi người sinh sống trên cùng địa bàn, cùng dân tộc, cùng tôn giáo thừa nhận; Phong tục, tập quán chỉ được áp dụng trên địa bàn có thói quen xử sự theo tập quán đó; Tôn trọng sự thoả thuận của đương sự trong việc áp dụng phong tục, tập quán về dân sự.
Hy vọng những thông tin Luật sư X cung cấp hữu ích với bạn đọc!
Để biết thêm thông tin chi tiết, tham khảo thêm dịch vụ tư vấn của Luật sư X hãy liên hệ 0833102102
Mời bạn xem thêm: Bồi thường thiệt hại do sức khỏe, tính mạng bị xâm phạm.
Câu hỏi thường gặp
Căn cứ Điều 586 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá nhân; theo đó, chủ súc vật. Thì đối với người dưới 15 tuổi có gây thiệt hại: nếu có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường.
Về mức bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra, hiện Bộ luật dân sự 2015 không có quy định mức bồi thường tối thiểu hay tối đa . Mà căn cứ theo thiệt hại thực tế, áp dụng nguyên tắc phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Tuy nhiên, các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường.
Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
