Phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

Phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là hai khái niệm khá quen thuộc trong pháp luật hình sự việt Nam. Tuy nhiên, khá nhiều người nhầm lẫn với hai khái niệm này. Vậy, để có cái nhìn toàn diện về hai khái niệm này. Luật sư X sẽ giúp bạn phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội.

Căn cứ pháp lý

Bộ Luật Hình Sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017

Nội dung tư vấn

Phạm tội chưa đạt là gì?

Điều 15 bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 xác định:

“Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những ngưyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội”

Điều kiện của phạm tội chưa đạt

Về thời điểm

Thời điểm bắt đầu của giai đoạn PTCĐ: Là thời điểm bắt đầu thực hiện hành vi khách quan được mô tả trong CTTP hoặc hành vi đi liền trước hành vi khách quan(ví dụ hành vi nhặt dao để đâm nạn nhân)

Thời điểm kết thúc của PTCĐ: Là thời điểm hành vi phạm tội phải dừng lại khi nó chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu trong mặt khách quan của CTTP. Bao gồm một trong các trường hợp sau:

• Can phạm đã thực hiện hành vi đi liền trước hành vi khách quan
• Can phạm chưa thực hiện hết các hành vi khách quan đối với tội phạm có CTTPHT mà có nhiều hành vi khách quan(ví dụ tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản can phạm mới thực hiện được hành vi bắt cóc con tin)
• Can phạm đã thực hiện hết hành vi khách quan nhưng hậu quả chưa xảy ra với CTTP vật chất(ví dụ tội trộm cắp tài sản nhưng chưa lấy được tài sản)

Về tâm lý

Việc can phạm phải dừng lại ở thời điểm trên là do các nguyên nhân khách quan, các nguyên nhân ấy có thể là do: Nạn nhân tránh được, hoặc bị người khác ngăn chặn, hoặc không có đối tượng tác động, hoặc công cụ, phương tiện vô hiệu như đạn không nổ, thuốc độc không có giá trị sử dụng.

Phân loại phạm tội chưa đạt

Phạm tội chưa đạt đã hoàn thành

 Là trường hợp người phạm tội đã thực hiện đầy đủ những hành vi mà họ cho là cần thiết để gây hậu quả, nhưng vì nguyên nhân khách quan hậu quả đó không xảy ra (chưa đạt về hậu quả, hoàn thành về hành vi).

(Ví dụ: Một người có ý định giết người khác, đã dùng súng bắn 3 phát vào nạn nhân và tin nạn nhân đã chết nên bỏ đi, nhưng sau đó nạn nhân được cứu chữa nên không chết. Ở đây người phạm tội đã hành động như ý muốn và tin là hậu quả sẽ xảy ra nhưng lại không xảy ra. Trường hợp này người phạm tội dừng lại mặc dù không còn gì ngăn cản nhưng cũng không được coi là tự nguyện nửa chừng chấm dứt thực hiện tội phạm; vì người phạm tội đã thỏa mãn với hành vi nhưng chưa thỏa mãn về hậu quả).

Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành

Là trường hợp người phạm tội vì nguyên nhân khách quan, chưa thực hiện hết các hành vi mà họ cho là cần thiết để gây ra hậu quả nên hậu quả không xảy ra (chưa đạt về hậu quả, chưa hoàn thành về hành vi). (Ví dụ: Một người có ý định dùng dao găm đâm nhiều nhát vào 1 người để tước đoạt tính mạng người đó, nhưng mới đâm được 1 nhát thì bị người khác giữ tay lại, không đâm tiếp được nữa và nạn nhân không chết, chỉ bị thương. Trường hợp này người phạm tội chưa đâm được như ý muốn, chưa tin vào hậu quả xảy ra và hậu quả cũng không xảy ra.)

Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là gì?

Theo quy định tại Điều 16 Bộ luật Hình sự năm 2015 ; sửa đổi, bổ sung năm 2017; thì

• Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.
• Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm; nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.
• Xét về bản chất; hành vi này có nét tương đồng với phạm tội chưa đạt; được thể hiện ở điểm hậu quả mong muốn của người phạm tội không xảy ra.
• Tuy nhiên hậu quả không xảy ra là xuất phát từ ý chí từ bỏ thực hiện hành vi của người phạm tội; chứ không phải là do những nguyên nhân khách quan; và chủ quan như chế định phạm tội chưa đạt được quy định tại Bộ luật Hình sự.

Phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

Khái niệm

Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội.

Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là trường hợp một người tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng mặc dù khách quan không có gì ngăn cản.

Nguyên nhân tác động

Nguyên nhân tác động đến tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là do chủ quan; tự ý chí của người thực hiện việc phạm tội. Điều kiện để được coi là tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội khi:

• Việc chấm dứt thực hiện ý định hoặc hành vi phạm tội của người phạm tội phải “tự nguyện” và “dứt khoát”; có nghĩa người đó phải từ bỏ thực sự ý định phạm tội hoặc hành vi phạm tội mà họ đã bắt đầu; chứ không phải tạm thời dừng lại chốc lát để chờ cơ hội; điều kiện thuận lợi khác hay chuẩn bị kỹ lưỡng và đầy đủ hơn công cụ; phương tiện phạm tội sẽ tiếp tục phạm tội;
• Việc chấm dứt thực hiện tội phạm phải và chỉ xảy ra trong trường hợp tội phạm được thực hiện ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội và giai đoạn phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành; chứ không thể xảy ra ở giai đoạn phạm tội chưa đạt đã hoàn thành hay giai đoạn tội phạm hoàn thành;
• Điều kiện khách quan không có gì ngăn cản việc thực hiện; nếu người phạm tội muốn thực hiện tội phạm, họ hoàn toàn có thể tiến hành được. Như vậy, nếu người phạm tội tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là xuất phát từ do ý muốn chủ quan của bản thân họ quyết định không tiếp tục thực hiện tội phạm nữa nên ở góc độ nào đó; hành vi này được xem là đã mất tính nguy hiểm cho xã hội.

Hậu quả pháp lý

Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự trên những cơ sở chung

Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội lại không phải chịu trách nhiệm hình sự mà họ được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm (nếu hành vi phạm tội của họ không cấu thành tội phạm khác; còn trường hợp nếu cấu thành tội phạm khác; thì họ phải chịu trách nhiệm hình sự trên những cơ sở chung tương ứng).

Mời bạn xem thêm bài viết

• Nguyên tắc xác định trách nhiệm hình sự của những người đồng phạm?
• Che giấu tội phạm có phải chịu trách nhiệm hình sự không?
• Sự kiện bất ngờ là gì? Được pháp luật quy định như thế nào?

Thông tin liên hệ Luật sư X:

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật sư X về nội dung Phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn đọc! Luật sư X là đơn vị Luật uy tín; chuyên nghiệp, được nhiều cá nhân và tổ chức đặt trọn niềm tin. Được hỗ trợ và đồng hành để giải quyết những khó khăn về mặt pháp lý của quý khách là mong muốn của Luật sư X. Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn; giúp đỡ của Luật sư X hãy liên hệ: 0833 102 102

Câu hỏi thường gặp