Xâm phạm mồ mả bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật

Mồ mả là nơi chôn cất thi thể, hài cốt của cá nhân; được xem là một trong những nét văn hóa của người phương Đông. Thể hiện sự tín ngưỡng, tâm linh của người Việt Nam. Do đó, pháp luật cũng có những quy định để bảo vệ mồ mả của cá nhân; cũng như có những biện pháp chế tài đối với những người có hành vi cố ý xâm phạm mồ mả. Vậy hành vi Xâm phạm mồ mả hài cốt bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật? Có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Hãy cùng Luật sư X tìm hiểu.

Căn cứ pháp lý

Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Bộ luật dân sự 2015

Nội dung tư vấn

Hành vi xâm phạm mồ mả là hành vi trái pháp luật. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự; về Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt; quy định tại Điều 319 Bộ luật hình sự.

Xâm phạm mồ mả là gì?

Hành vi xâm phạm mồ mả là hành vi xâm phạm đến vị trí mai táng xác; hài cốt, tro hài cốt của người chết theo phong tục, nghi lễ, tôn giáo của cộng đồng dân cư; xâm phạm đến nơi an nghỉ cuối cùng của cá nhân người chết.

Khi xác định hành vi xâm phạm mồ mả; còn cần hiểu theo nghĩa rộng là hành vi xâm phạm đến không gian (phạm vi); hình dáng, tường rào bao bọc xung quanh ngôi mộ. Bởi vị trí ngôi mộ được xây dựng có mối liên hệ hữu cơ với mục đích giữ gìn; bảo vệ xác, hài cốt, tro hài cốt của người có ngôi mộ đó. Do vậy mọi hành vi làm biến dạng kiến trúc liên quan đến mục đích bảo vệ người đã chết được nguyên vẹn, đều bị coi là hành vi xâm phạm mồ mả.

Cấu thành của tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt

Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần đến một độ tuổi nhất định và có năng lực trách nhiệm hình sự đều có thể là chủ thể của tội phạm này.

Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật hình sự thì chỉ người đủ 16 tuổi trở lên mới là chủ thể của tội phạm này, vì tội phạm này không có trường hợp nào là tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Khách thể của tội phạm

Tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt là tội xâm phạm đến trật tự, an toàn đối với thi thể, phần mộ và hài cốt của người chết; thông qua đó đã xâm phạm đến phong tục, tập quán, truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Mặt khách quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện một trong các hành vi sau đây:

– Đào, phá mồ mả là hành vi hủy hoại hoặc làm hư hỏng mồ mả; làm cho mồ mả không còn nguyên vẹn như trước. Tuy nhiên, nếu hành vi đào, phá mồ mả; nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không coi là hành vi phạm tội.

– Chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ: Hành vi chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ thường đi kèm với hành vi đào, phá mồ mả (đào phá mồ mả để chiếm đoạt những đồ vật để trong quan tài); nhưng cũng có trường hợp người phạm tội không đào, phá mồ mả nhưng vẫn chiếm đoạt những đồ vật để trong mộ, trên mộ như: Lợi dụng việc đổi mộ (bốc hài cốt) để chiếm đoạt đồ trang sức chôn theo người chết; lấy các đồ vật có giá trị để trên mộ (bát hương, lọ hoa, di ảnh,…).

Khi xác định hành vi phạm tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt cần chú ý đến phong tục; tập quán, truyền thống của từng địa phương, từng dân tộc để xác định hành vi xâm phạm thi thể; mồ mả, hài cốt đã nghiêm trọng tới mức cần truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa. Không phải truy cứu trách nhiệm hình sự người có hành vi xâm phạm mới có tác dụng giáo dục, phòng ngừa tội phạm mà việc truy cứu trách nhiệm hình sự còn phải căn cứ vào phong tục, tập quán, đời sống tâm linh của những người thân của người quá cố.

Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức rõ việc làm của mình là trái pháp luật; thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc để mặc hậu quả xảy ra.

Hành vi xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt có thể xuất phát từ những động cơ, mục đích khác nhau như vụ lợi, trả thù cá nhân, mê tín, dị đoan…

Xâm phạm mồ mả bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Căn cứ Điều 319 Bộ luật hình sự. Tội xâm phạm mồ mả, hài cốt, thi thể có các khung hình phạt sau:

Khung 1

Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Khung 2

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

b) Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa;

c) Vì động cơ đê hèn;

d) Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt.

Xử lý xâm phạm mồ mả bằng biện pháp dân sự

Bên cạnh việc phải chịu trách nhiệm hình sự; thì người có hành vi xâm phạm mồ mả sẽ phải bồi thường về dân sự; cho gia đình người bị xâm phạm về chi phí khắc phục thiệt hại; thiệt hại do mồ mả bị xâm phạm gồm những khoản như: chi phí mua vật liệu xây dựng; chi phí thuê nhân công xây dựng, sửa chữa lại những hư hỏng, thiệt hại mà người gây thiệt hại đã gây ra… theo quy định tại Điều 607 Bộ luật dân sự 2015:

Điều 607. Bồi thường thiệt hại do xâm phạm mồ mả:

Cá nhân, pháp nhân xâm phạm đến mồ mả của người khác phải bồi thường thiệt hại.

Thiệt hại do xâm phạm mồ mả gồm chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại.

Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp mồ mả của người khác bị xâm phạm phải bồi thường theo quy định tại khoản 2 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích theo thứ tự hàng thừa kế của người chết; nếu không có những người này thì người trực tiếp nuôi dưỡng người chết được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa đối với mỗi mồ mả bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

Hành vi xâm phạm đến bình đựng tro hài cốt có phải xâm phạm mồ mả không?

Cho dù bình đựng hài cốt của cá nhân không thuộc nội hàm của khái niệm mồ mả; nhưng hỏa táng và đựng tro hài cốt của người trong bình, cũng giống như mai táng; là một cách thức thể hiện niềm tin nội tâm về của những người còn sống đối với người đã khuất. Một hành vi, dù là xâm phạm mồ mả theo đúng nghĩa; hay là một chiếc bình đựng tro hài cốt; đều đã xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm nơi an nghỉ của người chết. . Nếu như đặt hành vi xâm phạm bình đựng hài cốt ra ngoài hành vi xâm phạm mồ mả; thì sẽ gây ảnh hưởng lớn đến đời sống dân cư cũng như sự nghiêm minh của pháp luật.

Vì vậy, có thể khẳng định rằng, hành vi xâm phạm đến bình đựng tro hài cốt của cá nhân sau khi hỏa táng cũng là một hành vi xâm phạm mồ mả 

Mời bạn xem thêm bài viết

• Vận chuyển ma túy mà không biết có phạm tội không
• Không biết đang vận chuyển ma túy có bị phạt tù không?
• Hiếp dâm người 16 tuổi và quay phim tống tiền bị xử lý như thế nào?

Trên đây là tư vấn của luật sư X về ”Xâm phạm mồ mả bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật” .Để biết thêm thông tin chi tiết; và nhận thêm sự tư vấn,giúp đỡ của luật sư, hãy liên hệ hotline: 0833.102.102

Câu hỏi thường gặp